نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

2 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، کرج، ایران

3 دانشیار، گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

4 دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

5 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، گروه خاکشناسی، کرج، ایران

چکیده

آلاینده­های هوا به­خصوص آلاینده­های حاصل از سوخت خودروها نمی­تواند بر روی ویژگی­های آناتومی و مورفولوژی بافت چوب درختان بی­تأثیر باشد. بنابراین به منظور بررسی این موضوع از کاجهای الداریکا (Pinus eldarica) واقع درپارک چیتگر که از یک سو به بزرگراه پرتردد "تهران-کرج" (منطقه آلوده) و از سوی دیگر به سلسه جبال البرز منتهی می‌شود (منطقه پاک) و همچنین از منطقه میان دو منطقه اخیر (نیمه­آلوده) توسط مته سال‌سنج نمونه چوبی استخراج شد. پس از عملیات تطابق زمانی حلقه­های رویشی 5 سال اخیر از سایر حلقه­های رویشی جدا شده و ویژگی­های آناتومی مقطع عرضی، شامل نحوه گذر تراکئید از بخش بهاره به تابستانه، ضخامت دیواره مماسی در تراکئیدهای دو ردیف آخر بخش تابستانه، تعداد اشعه چوبی در واحد طول و فراوانی مجاری مترشحه در حد دایره‌های رویشی و ویژگی­های مورفولوژیکی تراکئیدها در سال‌های متناظر سه منطقه مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که الگوی رویشی درختان کاج سه منطقه تقریباً یکسان بوده است، فقط در بعضی از سالها متوسط رویش درختان آلوده کمی بیشتر از سایر نقاط بوده است. تعداد مجاری مترشحه صمغی و تعداد اشعه در واحد طول و همچنین دایره‌های رویشی کاذب در سالهای رویشی مربوط به منطقه آلوده و نیمه­آلوده، به­خصوص سالهای 84 و 85 نسبت به سال متناظر خودش در منطقه پاک بیشتر بود. همچنین طول تراکئید، ضخامت دو دیواره و ضخامت حفره چوب­های منطقه پاک بیش از دو منطقه آلوده و نیمه­آلوده بوده است. به­طور کلی از داده­های حاصل از این­ پژوهش می­توان این­گونه استنباط نمود که آلاینده­های هوا علاوه بر تأثیر بر روی متوسط رویش درختان، باعث کاهش کیفیت چوب تولیدی درختان کاج می‌شوند.
 

کلیدواژه‌ها

-  پارسا پژوه،د.، شواین گروبر، ف.ا.،1382.اطلس چوبهای شمال ایران:تشریح و تشخیص میکروسکوپی گونه های مهم.
-  خراسانی، ن.،1372. اثر آلودگی هوا برروی رویش دایره‌ها سالیانه درخت چنار در تهران .مجله منابع طبیعی ایران(46)36-51.    
- صفدری، و.، پارسا پژوه،د.،1384.مطالعه شیمی نگاری درختی (Dendrochemistry)به منظور بررسی اثرهای آلودگی هوای تهران بر روی گونه کاج الداریکا(Pinus eldarica).
-  Atwell,BJ.Henry,ML,D.2003.Sapwood development in Pinus radiate trees grown for three years at ambient and elevated carbon dioxide partial pressures.Tree Physiol 23:13-21.
-  Bernal-Salazar,S.Tereazas,T,D.2004.Impact of air pollution on ring width and tacheid dimensions in Abies Religiosa in the Mexico city.IAWA Journal،Vol 25(2) :205-215
-  Carlquist,S.1982.The use of ethylenediamine in softening hard plant structures for paraffin sectioning. The williams &Wilkins co.vol 57,No.5.
-  Conoroy, JP.Milham,PJ.Mazur,M.B.1990.Growth,dry weight partitioning and wood properties of pinus radiate D.Don after 2 years of CO2 enrichment.Plant Cell Environ 13:329-337.
-  De  kort, I  . 1986. Wood structure  and growth ring width of vital douglas fir(Puedotsuga menziesii) from a single stand In the netherlands . IAWA Bulletin n.s,vol7(4).
-  Franklin G.L.1945. Preparation of thin sections of synthetic resins and wood-resin composites, and a new macerating method for wood. Nature 155,51–59
-  Medeiros,J.Tomazello Fo,M. and Kurg,F,A.2008.Tree-ring characterization of Araucaria columnaris Hook and its applicability as a lead indicator in environmental monitoring.ELSEVIER,26:165-171.
-  Mendre,M.Kask,R.and Pikk,J,K.Assessment of growth and stemwood quality of Scots pine on territory influenced by alkaline industrial dust.Environ Monit Assess,138:51-63.
-  Schmitt,U.Grunwald,C.Gricar,J.and Koch,G,K.2003.Wall structure of terminal latewood tracheids of healthy and declining  Silver Fir trees in the Dinaric region Slovenia. IAWA Journal,Vol24(1):41-51
-  Yazaki,k.Maruyama,Y.Mori,S.and koike,T,R.2004.Effects of elevated carbon dioxide concentration on wood structure and formation in trees.Plant responses to air pollution and global change.
-  Kilpelainen,A.Peltola,H.Ryyppo,A.Sauvala,K.S.2003.Wood properties of scot pines
-  (pinus sylvestris)grown at elevated temperature and carbon dioxide concentration.Tree Physiol23:889-897.
-  Oren,R.Ellsworth,DS.Johnsen,KH,Phillips,N.Ewers,BE.Maier,C.Schfer,KVR.McCarthy.H.Hendrey,GMcNulty,SG.GG.2001.Soil fertility limits carbon sequestration by forest ecosystems in a CO2- enriched atmosphere.Nature 410:469-471.
-  Stokes,M.Smiley,T.1968.An introduction to tree ring dating.The university of Chicago press.Chicago and London.
-  Tognetti,R.Cherubini,P.Innes,JL.2000.Comparative stem-growth rates of Mediterranean trees under background and naturally enhanced ambient CO2 concentration.New Phytol 146:59-74.
-  Webe,J.A.Grulke,N.E.1995.Response of stem growth and functional morphology.Academic press,California.343-363.
-  Kawakami,K.Furukawa,I.1992.Horizontal variation of annual ring width and the tracheid length in the declined pine trees.Bull.Tottri Univ.For.21:153-159.
-  Pritchard,SG.Rogers,HH.Prior,SA.CM.1999.Elevated co2  and plant structure:a review.Global Change Biol.5:807-837.
-  Wimmer,R.Grabner,M.Schay,E.G.1996.How useful is xylem anatomy as an indicator for so2 pollution?.IAWAJ.17:266-267.