رضا اولادی؛ حمید رضا یاوریان؛ محمدحسین صادق‌زاده حلاج؛ کامبیز پورطهماسی
چکیده
درخت گز شاهی، گونه‌ای مقاوم به خشکی است که از نظر زیست-محیطی مهم بوده و چوب آن در برخی کشورها، کاربرد تجاری دارد. هدف از این پژوهش مقایسه جمعیت‌های گوناگون این گونه از نظر نرخ رشد قطری (پهنای حلقه رویش)، توان سازگاری فیزیولوژی (ویژگیهای آوندی) و ویژگیهای کاربردی چوب (بیومتری الیاف) بود. بررسی بر روی پایه‌هایی ده ساله از شش جمعیت ...
بیشتر
درخت گز شاهی، گونه‌ای مقاوم به خشکی است که از نظر زیست-محیطی مهم بوده و چوب آن در برخی کشورها، کاربرد تجاری دارد. هدف از این پژوهش مقایسه جمعیت‌های گوناگون این گونه از نظر نرخ رشد قطری (پهنای حلقه رویش)، توان سازگاری فیزیولوژی (ویژگیهای آوندی) و ویژگیهای کاربردی چوب (بیومتری الیاف) بود. بررسی بر روی پایه‌هایی ده ساله از شش جمعیت این گونه انجام شد که پیش‌تر از مناطق مختلف ایران (قم، کاشان، خاش، زابل، گرمسار و یزد) گردآوری و در گرمسار کاشته شده بودند. نتایج نشان داد که جمعیت گرمسار بیشترین قطر و رشد عرضی را در بین جمعیت‌ها دارد. این جمعیت با کوچک نگه داشتن آوندها و در عوض افزایش چشم‌گیر تعداد آنها بهترین استراتژی را برای سازگاری با اقلیم سرد و خشک از خود نشان داد. همین امر دلیل رشد بهتر عرضی آن نیز بوده است. باآنکه ویژگیهای بیومتری الیاف و نسبت‌های کاغذسازی بین جمعیت‌ها اختلاف آماری معنی‌داری نشان داد اما این اختلاف‌ها آنقدر فاحش نبودند که درعمل تاثیر مهمی در کیفیت کاغذ حاصله داشته باشند. از این رو، با آنکه جمعیت یزد از نظر پارامترهای کاغذسازی کیفیت بهتری داشت ولی گزینش جمعیت برتر برای این صنعت تنها با اتکا بر بیومتری الیاف درست نبوده و باید به ویژگیهای دیگر چون حجم چوب تولیدی، سازگاری با رویشگاه و نرخ زنده‌مانی نهال‌ها اهمیت بیشتری داد. همبستگی مثبت یافت شده بین پهنای حلقه‌های رویشی و طول الیاف از منظر زراعت چوب بسیار مطلوب است چراکه تیمارهایی که به افزایش سرعت رشد می‌انجامند، درعین‌حال ویژگیهای الیاف را نیز بهبود خواهند بخشید. درمجموع می‌توان نتیجه گرفت که جمعیت گرمسار بهترین گزینه برای کاشت و پرورش گز شاهی از نظر تطبیق‌پذیری با محیط و زراعت چوب است.
اصغر طارمیان؛ مرجان ابراهیمی؛ رضا اولادی
چکیده
DOR:98.1000/1735-0913.1397.33.417.64.3.9.41
در این تحقیق، اثرات ویژگیهای آوندی شامل قطر و فراوانی آوندها و میزان تخلخل بر سرعت خشک‌شدن و برون-سختی چوب‌های راش (Fagus ...
بیشتر
DOR:98.1000/1735-0913.1397.33.417.64.3.9.41
در این تحقیق، اثرات ویژگیهای آوندی شامل قطر و فراوانی آوندها و میزان تخلخل بر سرعت خشک‌شدن و برون-سختی چوب‌های راش (Fagus Orientalis) و بلوط (Quercus castaneifolia) مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، تخته‌های مماسی به ابعاد80×50×170 میلیمتر به‌ترتیب در جهت‌های طولی، شعاعی و مماسی از چوب‌‌برون این گونه‌ها بریده شد و در یک خشک کن آزمایشگاهی به روش جابجایی هوای گرم و در دمای ۵۰ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی ۵۰ درصد از رطوبت سبز تا میانگین رطوبت نهایی ۸ درصد خشک شدند. پس از خشک شدن، شدت برون سختی تخته‌های خشک شده با برش نمونه‌های چنگالی شکل تعیین شد. برای بررسی‌های میکروسکوپی و اندازه‌گیری ویژگیهای آوندی از روش گچ و ماژیک و نرم افزارImageJ استفاده شد و همبستگی پیرسون بین پارامترهای آوندی و ویژگیهای خشک شدن با استفاده از نرم افزار SPSS تعیین شد. نتایج نشان داد که نقش فراوانی آوندها و تخلخل در سرعت خشک شدن این چوب‌ها مهم‌تر بوده ولی از نقش قطر آوندها می‌توان چشم‌پوشی کرد؛ به‌طوری‌که علی‌رغم بیشتر بودن قطر آوندها در چوب بلوط، سرعت خروج آب آزاد در این چوب کمتر از چوب راش بود. همچنین نتایج نشان داد که همبستگی بین برون سختی و متوسط اندازه آوندی مثبت و معنی‌دار است ولی بین تخلخل و برون سختی همبستگی منفی معنی‌داری مشاهده شد.
مدیریت و اقتصاد چوب
رضا اولادی؛ سعیده نصیریانی؛ افشین دانه‌کار؛ کامبیز پورطهماسی
چکیده
بررسی تغییرات درون درختی پهنای حلقه‌های رویشی و ویژگیهای آوندی از دیرباز مورد توجه پژوهشگران علوم چوب، اقلیم‌شناسان درختی و فیزیولوژیست‌های گیاهی بوده است. با این حال ارتباط درونی و تاثیرپذیری متقابل این ویژگی‌ها از یکدیگر کمتر مورد توجه قرار گرفته است. پرسش اصلی این است که آیا الگوی ارتباط بین ویژگیهای آوندی با هم و با پهنای ...
بیشتر
بررسی تغییرات درون درختی پهنای حلقه‌های رویشی و ویژگیهای آوندی از دیرباز مورد توجه پژوهشگران علوم چوب، اقلیم‌شناسان درختی و فیزیولوژیست‌های گیاهی بوده است. با این حال ارتباط درونی و تاثیرپذیری متقابل این ویژگی‌ها از یکدیگر کمتر مورد توجه قرار گرفته است. پرسش اصلی این است که آیا الگوی ارتباط بین ویژگیهای آوندی با هم و با پهنای حلقه رویش در همه پهن‌برگان و رویشگاه‌ها یکسان است؟ و یا ممکن است حتی یک گونه در رویشگاه‌های مختلف، استراتژی‌های متفاوتی برای واکنش به محیط خارجی اتخاذ کند؟ برای پاسخ به این پرسش‌‌ها، دو منطقه با ریزاقلیم کاملاً متفاوت (خشک و لب‌شور) از اطراف شهرستان آستارا بعنوان دو رویشگاه متفاوت گونه توسکا قشلاقی (Alnus glutinosa) انتخاب شدند. از هر رویشگاه تعدادی درخت انتخاب و از آنها دیسک یا مغزی تهیه شد. پس از آماده‌سازی‌های اولیه، با استفاده از میکروتوم از از این نمونه‌ها، مقاطع عرضی از پوست به مغز تهیه شدپس از اسکن مقاطع عرضی، با استفاده از نرم افزار ویرایش تصویر، پهنای حلقه رویشی TRW)) ، میانگین اندازه آوندها (AVLA)، تعداد آوند در واحد سطح (VF) و تخلخل حلقه (Porosity) در 20 حلقه رویشی آخر هر درخت اندازه‌گیری شدند. ارتباط درونی این ویژگی‌ها با هم به تفکیک هر رویشگاه با استفاده از آزمون‌های مختلف آماری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که ارتباط درونی و متقابل بین ویژگیهای آوندی و پهنای حلقه رویش در دو رویشگاه مشابه بود. بطورخلاصه، می‌توان گفت که فارغ از نوع رویشگاه و تغییرات آب و هوایی، هرگاه پهنای حلقه‌های رویشی درختان توسکا افزایش یابد، تعداد آوند در واحد سطح حلقه کمتر خواهد شد و این دو ویژگی آناتومی تحت کنترل یک نوع مولفه قرار دارند ولی AVLA متاثر از مولفه متفاوتی بوده و به پهنای حلقه رویشی درخت وابسته نیست.
فیزیک و آناتومی
حسین فامیلیان؛ عبدالرحمن حسین زاده؛ محمد حسن عصاره؛ کی موسی صادقی؛ کامیار صالحی
چکیده
درخت کنار Ziziphus spina- christi (L.) Willd یکی از گونه های پرطاقت در مقابل گرما و خشکی می باشد و در مناطق جنوبی کشور سازگار بوده و به راحتی رشد می کند، بنابراین شناخت ویژگیهای بنیادی آن جهت شناخت بهتر قابلیتهای کاربردی آن ضروری است. در این بررسی مطالعه خصوصیات آناتومی چوب براساس دستورالعمل IAWA، خصوصیات فیزیکی بر مبنای استاندارد ASTM و ...
بیشتر
درخت کنار Ziziphus spina- christi (L.) Willd یکی از گونه های پرطاقت در مقابل گرما و خشکی می باشد و در مناطق جنوبی کشور سازگار بوده و به راحتی رشد می کند، بنابراین شناخت ویژگیهای بنیادی آن جهت شناخت بهتر قابلیتهای کاربردی آن ضروری است. در این بررسی مطالعه خصوصیات آناتومی چوب براساس دستورالعمل IAWA، خصوصیات فیزیکی بر مبنای استاندارد ASTM و مطالعه خصوصیات شیمیایی آن برمبنای استاندارد TAPPI انجام شد. براساس بررسی انجام شده، کنار دارای چوبی با بافت متوسط تا ریز بافت بوده و اندازه منافذ (پونکتواسیون) آوندی در آن متوسط (8.5 میکرومتر) است. تیغه آوندی کامل، پراکنده آوند، طول آوند با میانگین 460 میکرومتر در دسته آوندهای با طول متوسط و قطر آوند با میانگین 110 میکرومتر در دسته آوندهای قطور قرار میگیرد. تعداد آوند با میانگین 14 عدد در میلیمتر مربع کم، پارانشیم محوری به صورت دور آوندی و حاشیهای، اشعه های چوبی کوچک، تعداد اشعه چوبی متوسط و حاوی بلور و ذرات نشاسته میباشد و طول الیاف با میانگین طول 971 میکرومتر متوسط است. منافذ ساده برروی پارانشیم عرض برخی اوقات به صورت محوری در یک ردیف قرار میگیرند. چوب کنار با میانگین جرم مخصوص خشک 0.703گرم بر سانتیمتر مکعب نیمه سنگین و درصد هم کشیدگی حجمی آن متوسط است. میانگین میزان سلولز 49.28 و لیگنین 26.98 درصد, خاکستر 1.75 درصد و مواد استخراجی محلول در استن 1.68 درصد است. هیچ یک از صفات اندازه گیری شده در طول درخت تغییر معنی داری نداشتند.
فیزیک و آناتومی
حسین فامیلیان؛ عبدالرحمن حسین زاده؛ محمد حسن عصاره؛ سعید مهدوی؛ سید موسی صادقی؛ کامیار صالحی
چکیده
درختچه کنار دون ریز Ziziphus lotus (L.) lam. از گونه هایی است که دارای دامنه بردباری بالایی در اقلیمهای خشک میباشد. از آنجایی که شناخت کامل مواد اولیه لیگنو سلولزی یکی از شروط توفیق در استفاده بهینه از آنهاست، لذا شناخت خصوصیات بنیادی چوب این گونه ضروری تشخیص داده شد. در این بررسی، نمونه برداری در دو منطقه از استان بوشهر و در هر منطقه ...
بیشتر
درختچه کنار دون ریز Ziziphus lotus (L.) lam. از گونه هایی است که دارای دامنه بردباری بالایی در اقلیمهای خشک میباشد. از آنجایی که شناخت کامل مواد اولیه لیگنو سلولزی یکی از شروط توفیق در استفاده بهینه از آنهاست، لذا شناخت خصوصیات بنیادی چوب این گونه ضروری تشخیص داده شد. در این بررسی، نمونه برداری در دو منطقه از استان بوشهر و در هر منطقه بر روی سه درخت صورت گرفت. این تحقیق بر روی خصوصیات آناتومی چوب بر طبق دستورالعمل IAWA، بررسی خصوصیات فیزیکی بر اساس استاندارد ASTM در سه ارتفاع شامل، نزدیک یقه، 50 درصد طول تنه و 75 درصد طول تنه انجام شد. در بررسی خصوصیات شیمی چوب از استاندارد TAPPI استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده، چوب کنار دون ریز دارای بافت متوسط، پراکنده آوند، با تیغه آوندی ساده میباشد، آوندها در مقطع عرضی عموما منفرد و گاه در گروههای 2-4 تایی درجهت شعاعی، پونکتواسیون (منافذ) بین آوندی متوسط به قطر8.2 میکرون، آوندها دارای قطر کوچک، 89 میکرون و طول متوسط 649 میکرون، عموما فاقد تیل و ضخامت مارپیچی میباشند. پارانشیمهای طولی دور آوندی و حاشیهای در حد رویش سالانه در یک تا سه ردیف نامنظم و نوارهای پارانشیم عموما 2-5 سلولی هستند و تراکئید آوندی قابل مشاهده است. اشعه چوبی کوچک (391 میکرون طول) بوده و با چشم غیر مسلح دیده نمیشود و دارای کریستال و ذرات سیلیسی میباشند. فیبرها با پونکتواسیون (منافذ) ساده یا هالهای بسیار کوچک و طول آنها کوتاه (868 میکرون) بوده، چوب تقریبا نیمه سنگین با جرم مخصوص بحرانی 0.601 گرم بر سانتیمتر مکعب و هم کشیدگی حجمی آن متوسط و حدود 10.69 درصد است. میزان سلولز در چوب این گونه 55.66درصد و نسبتا زیاد بوده و کلیه خصوصیات شیمیایی اندازه گیری شده در دو منطقه دارای اختلاف معنی دار بود، ولی هیچ یک از صفات اندازه گیری شده در طول تنه اختلاف معنی دار نداشتند.
