فیزیک و آناتومی
سعید مهدوی؛ مسعود رضا حبیبی
چکیده
نیاز روزافزون صنایع چوب و کاغذ کشور به منابع چوبی و محدودیتهای اعمال شده برای استفاده از جنگلهای موجود، چالشهایی را بدین منظور طلب می کند که بهینه سازی الگوی بهره برداری از آن جمله می باشد. دنیا در سالهای اخیر به سمت استفاده از چوب درختان کم قطر و شاخه ها روی آورده است. درخت ممرز با توجه به وسعت پراکنش، مقام اول را در میان سایر درختان ...
بیشتر
نیاز روزافزون صنایع چوب و کاغذ کشور به منابع چوبی و محدودیتهای اعمال شده برای استفاده از جنگلهای موجود، چالشهایی را بدین منظور طلب می کند که بهینه سازی الگوی بهره برداری از آن جمله می باشد. دنیا در سالهای اخیر به سمت استفاده از چوب درختان کم قطر و شاخه ها روی آورده است. درخت ممرز با توجه به وسعت پراکنش، مقام اول را در میان سایر درختان جنگلی در کشور ما داراس و استفاده صنعتی از شاخه های این درخت شاید بتواند بخشی از کمبود فعلی را جبران کند. این بررسی نشان داد که ابعاد فیبرهای چوب شاخه ممرز دارای اختلاف معنی داری با چوب تنه ممرز است. میانگین کلی طول فیبر تنه ممرز در ارتفاع برابر سینه سه درخت- 1.763 میلیمتر و برای دو شاخه- 1.429میلیمتر بدست آمد. فیبرها در قسمتهای پایین چوب تنه و نیز مجاور پوست بلندتر هستند. لیکن تغییرات طول فیبر با جهت طولی این درخت فقط دارای همبستگی منفی و معنی دار بوده و با جهت شعاعی آن به دلیل دامنه کمتر تغییرات، همبستگی معنی داری ندارد. طول فیبرهای تنه ممرز تا سنین نزدیک به 30 سال به حداکثر می رسد و از آن به بعد کوتاهتر می شود. روند تغییرات طول فیبر شاخه ها از پایین به طرف نوک شاخه دارای الگوی منطمی نمی باشد. مقایسه ضرایب کاغذسازی فیبرهای تنه با شاخه ها نشان داد که به رغم وجود اختلاف معنی دار بین ابعاد فیبرهای این دو قسمت و بیشتر بودن تمامی این ابعاد برای تنه درخت ممرز، ضریب درهم رفتگی و رانکل (پاره شدن) فیبرهای شاخه، بیش از تنه می باشد.
فیزیک و آناتومی
احمد جهان لتیباری؛ فرداد گلبابائی؛ محمدرضا امینی
چکیده
کاج تدا (Pinus Teada) از سوزنی برگانی است که طی حدود چهار سال گذشته در ایران کشت شده و به عنوان یک منبع چوبی الیاف بلند جهت تولید کاغذ مورد توجه است. با توجه به نقش ابعاد الیاف در ویژگیهای کاغذ این تحقیق به منظور تعیین تغییرات ابعاد این گونه چوبی و تعیین امکان استفاده از آن در صنایع چوب به انجام رسیده است.دو درخت از منطقه پیلمبرا در ...
بیشتر
کاج تدا (Pinus Teada) از سوزنی برگانی است که طی حدود چهار سال گذشته در ایران کشت شده و به عنوان یک منبع چوبی الیاف بلند جهت تولید کاغذ مورد توجه است. با توجه به نقش ابعاد الیاف در ویژگیهای کاغذ این تحقیق به منظور تعیین تغییرات ابعاد این گونه چوبی و تعیین امکان استفاده از آن در صنایع چوب به انجام رسیده است.دو درخت از منطقه پیلمبرا در گیلان انتخاب و پس از قطع و استحصال به آزمایشگاه علوم چوب و کاغذ دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی کرج حمل شد. از هر درخت تعداد 5 دیسک تهیه و از هر دیسک نیز در فاصله هر 5 دایره رویشی از مغز به سمت پوست دو نمونه تراشه به تفکیک چوب آغاز و پایان جدا گردید. پس از آماده سازی الیاف قبل روش فرانکلین (1954) از هر نمونه تعداد 30 عدد تراکئید سالم و بدون شکستگی و پیچیدگی انتخاب شده و به کمک میکروسکوپ تحقیقاتی تراکئید شامل طول تراکئید، قطر تراکئید، قطر حفره تراکئید و ضخامت دیواره سلولی اندازه گیری شد و تغییرات آنها با توجه به سه عامل ارتفاع، دایره رویشی و چوب آغاز و پایان مورد مطالعه قرار گرفت. میانگین کلی طول تراکئید، قطر تراکئید، قطر حفره تراکئید و ضخامت دیواره سلولی 3000 تراکئید اندازه گیری شده برای گونه فوق به ترتیب برابر با3.65 میلیمتر، 38.97، 28.94 و 5.01 میکرون محاسبه شد. طول تراکئید، قطر تراکئید، قطر حفره تراکئید و ضخامت دیواره سلولی چوب آغاز به ترتیب برابر با 3.40 میلیمتر، 42.34، 34.87 و 3.72 میکرون و میانگین این ویژگیها برای چوب پایان نیز به ترتیب 3.84 میلیمتر، 35.54، 22.96 و 6.29 میکرون بدست آمد. رویش سالیانه (رویش قطری) 5.66 میلیمتر، چوب پایان 24.13%، ضریب در هم رفتگی 94.96%، ضریب نرمش 73.48 و ضریب رونکل 26.47 تعیین گردید.با در نظر گرفتن سه عامل ارتفاع، دایره رویشی و چوب آغاز و پایان مشخص شد که با افزایش ارتفاع درخت و همچنین افزایش فاصله از مغز به سمت پوست کلیه ویژگیهای آناتومیکی از قبیل طول تراکئید، قطر تراکئید، قطر حفره تراکئید و ضخامت دیواره سلولی افزایش می یابد. ولی در بالاترین ارتفاع و همچنین دوایر رویشی نزدیک پوست از میزان افزایش ابعاد کاسته می گردد. تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که میانگین هر چهار ویژگی اندازه گیری شده الیاف نسبت به تغییر ارتفاع از سطح زمین به بالا و تغییر دایره رویشی از مغز به سمت پوست در سطح 1% با هم اختلاف معنی داری دارند.
خمیر کاغذ و کاغذ
سعید مهدوی؛ عبدالرحمن حسین زاده؛ حسین فامیلیان؛ مسعود رضا حبیبی
چکیده
سه درخت 17 ساله اکالیپتوس camaldulensis از ایستگاه تحقیقات پاسند واقع در نزدیکی بهشهر قطع شد. برای اندازه گیری ابعاد فیبر، میزان رویش قطری سالیانه، جرم مخصوص و ترکیب شیمیایی، از ارتفاع برابر سینه این درختان دیسکهای چوبی تهیه شد. اندازه گیری سه ویژگی اول، برای هر دو دایره سالیانه و از مغز درخت به طرف پوست انجام شد و همبستگی آنها با هم ...
بیشتر
سه درخت 17 ساله اکالیپتوس camaldulensis از ایستگاه تحقیقات پاسند واقع در نزدیکی بهشهر قطع شد. برای اندازه گیری ابعاد فیبر، میزان رویش قطری سالیانه، جرم مخصوص و ترکیب شیمیایی، از ارتفاع برابر سینه این درختان دیسکهای چوبی تهیه شد. اندازه گیری سه ویژگی اول، برای هر دو دایره سالیانه و از مغز درخت به طرف پوست انجام شد و همبستگی آنها با هم و نیز سن درخت مورد بررسی قرار گرفت. میانگین ابعاد فیبر درختان شامل طول و قطر فیبر، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی به ترتیب 758، 15.93، 8.63 و 3.65 میکرومتر محاسبه شد. میانگین جرم مخصوص خشک و بحرانی نیز به ترتیب 0.708 و 0.552 گرم بر سانتیمتر مکعب بدست آمد. میزان متوسط رویش قطری سالیانه درختان با فاصله کاشت 5×5، 11.1 میلیمتر با تولید چوب خشک 12.38 متر مکعب در هکتار در سال تعیین شد. میانگین ترکیب شیمیایی شامل سلولز، لیگنین، خاکستر و مواد استخراجی محلول در استن به ترتیب 47.44، 30.87،0.26 و 6.96 درصد محاسبه شدند. نتایج این بررسی نشان داد که این گونه در میان پهن برگان از الیاف کوتاهتری برخوردار است و پراکنش طولی آنها کم است. ابعاد فیبر و جرم مخصوص چوب با افزایش سن درختان (از مغز به طرف پوست) از روند افزایشی با شیب ملایم برخوردار است. تغییرات ضخامت دیواره سلولی با جرم مخصوص چوب دارای همبستگی زیاد میباشد، در حالی که بین میزان رشد قطری و سایر خواص چوب (مثل جرم مخصوص و ابعاد فیبر) همبستگی معنی داری وجود ندارد. در میان خصوصیات مختلف بررسی شده چوب اکالیپتوس camaldulensis، ضخامت دیواره سلولی و نیز طول فیبر بیشترین تغییرات را در میان درختان و نیز دوایر رویش سالیانه آنها داشتند.
فیزیک و آناتومی
حسین فامیلیان؛ عبدالرحمن حسین زاده؛ محمد حسن عصاره؛ کی موسی صادقی؛ کامیار صالحی
چکیده
درخت کنار Ziziphus spina- christi (L.) Willd یکی از گونه های پرطاقت در مقابل گرما و خشکی می باشد و در مناطق جنوبی کشور سازگار بوده و به راحتی رشد می کند، بنابراین شناخت ویژگیهای بنیادی آن جهت شناخت بهتر قابلیتهای کاربردی آن ضروری است. در این بررسی مطالعه خصوصیات آناتومی چوب براساس دستورالعمل IAWA، خصوصیات فیزیکی بر مبنای استاندارد ASTM و ...
بیشتر
درخت کنار Ziziphus spina- christi (L.) Willd یکی از گونه های پرطاقت در مقابل گرما و خشکی می باشد و در مناطق جنوبی کشور سازگار بوده و به راحتی رشد می کند، بنابراین شناخت ویژگیهای بنیادی آن جهت شناخت بهتر قابلیتهای کاربردی آن ضروری است. در این بررسی مطالعه خصوصیات آناتومی چوب براساس دستورالعمل IAWA، خصوصیات فیزیکی بر مبنای استاندارد ASTM و مطالعه خصوصیات شیمیایی آن برمبنای استاندارد TAPPI انجام شد. براساس بررسی انجام شده، کنار دارای چوبی با بافت متوسط تا ریز بافت بوده و اندازه منافذ (پونکتواسیون) آوندی در آن متوسط (8.5 میکرومتر) است. تیغه آوندی کامل، پراکنده آوند، طول آوند با میانگین 460 میکرومتر در دسته آوندهای با طول متوسط و قطر آوند با میانگین 110 میکرومتر در دسته آوندهای قطور قرار میگیرد. تعداد آوند با میانگین 14 عدد در میلیمتر مربع کم، پارانشیم محوری به صورت دور آوندی و حاشیهای، اشعه های چوبی کوچک، تعداد اشعه چوبی متوسط و حاوی بلور و ذرات نشاسته میباشد و طول الیاف با میانگین طول 971 میکرومتر متوسط است. منافذ ساده برروی پارانشیم عرض برخی اوقات به صورت محوری در یک ردیف قرار میگیرند. چوب کنار با میانگین جرم مخصوص خشک 0.703گرم بر سانتیمتر مکعب نیمه سنگین و درصد هم کشیدگی حجمی آن متوسط است. میانگین میزان سلولز 49.28 و لیگنین 26.98 درصد, خاکستر 1.75 درصد و مواد استخراجی محلول در استن 1.68 درصد است. هیچ یک از صفات اندازه گیری شده در طول درخت تغییر معنی داری نداشتند.
خمیر کاغذ و کاغذ
کامیار صالحی؛ عبدالرحمن حسین زاده؛ حسین فامیلیان
چکیده
رقم ورامین یکی از رقمهای ارزشمند گیاه پنبه است که نزدیک به 40% پنبه کاری کشور در مناطق مرکزی ایران و خراسان و بخشی از استانهای اردبیل و آذربایجان شرقی را زیر پوشش دارد. با توجه به سیاست جایگزینی ضایعات کشاورزی به جای محصولات جنگلی در کارخانه های صنایع سلولزی و حجم فراوان این ماده اولیه مناسب در مزارع کشور و توجه به اینکه شناخت خصوصیات ...
بیشتر
رقم ورامین یکی از رقمهای ارزشمند گیاه پنبه است که نزدیک به 40% پنبه کاری کشور در مناطق مرکزی ایران و خراسان و بخشی از استانهای اردبیل و آذربایجان شرقی را زیر پوشش دارد. با توجه به سیاست جایگزینی ضایعات کشاورزی به جای محصولات جنگلی در کارخانه های صنایع سلولزی و حجم فراوان این ماده اولیه مناسب در مزارع کشور و توجه به اینکه شناخت خصوصیات ماده اولیه، یکی از ملزومات استفاده صحیح از آن در صنعت می باشد بررسی خصوصیات بنیادی در مورد چوب ساقه پنبه مورد توجه قرار گرفت.در این تحقیق نمونه های آزمونی از مزرعه موسسه تحقیقات پنبه ورامین به آزمایشگاه های مجتمع تحقیقاتی البرز منتقل شد و آزمایشهای متعدد بر روی آنها انجام گرفت. آزمایشهای آناتومی و تشریحی بر طبق استانداردهای IAWA و آزمایشهای فیزیکی چوب بر طبق استانداردهای ASTM و آزمایشهای شیمیایی چوب بر طبق استانداردهای TAPPI انجام گرفت. چوب ساقه پنبه ورامین پراکنده آوند و آوندها معمولا به صورت تک، دوتایی و همچنین دسته های 4-6-8 تایی هم مشاهده می شود که معمولا به صورت شعاعی قرار دارند به ندرت دسته های خوشه ای با تعداد کم آوند هم مشاهده می شود. تیغه بین آوندی از نوع کاملا ساده و گرد می باشد. آرایش منافذ دیوار آوندی از نوع منافذ پشت سر هم طولی می باشد، متوسط قطر منافذ دیوار آوندی 3.7 میکرون و تعداد منافذ در ناحیه تلاقی آوند و اشعه کاهش می یابد و پراکنده با شکلهای گرد و یا نامنظم، میانگین قطر آوندها 740 میکرون و تعداد آوندها 23.2 عدد در میلیمتر مربع اندازه گیری شد. میانگین طول عناصر آوندی 188.4 میکرون و هیچگونه تیلی مشاهده نشد. فیبرها با منافذ ساده و پراکنده با قطری کمتر از 3 میکرون دیده می شوند. فیبرها دارای دیواره نازک و فاقد ضخامت مارپیچی هستند. پارانشیم محوری در اطراف آوندها مشاهده می شود. اشعه چوبی ناهمگن و با سلولهای با اندازه های متفاوت دیده می شوند. میانگین ارتفاع اشعه های چوبی 577 میکرون و ترکیب سلولها در آنها مخلوطی از ردیفهای ایستاده و خوابیده می باشد تعداد اشعه چوبی بطور متوسط 7 عدد در میلیمتر اندازه گیری شد. میانگین طول الیاف اندازه گیری شده در سه ناحیه یقه،50% و 75% طول ساقه840 میکرون و میانگین قطر الیاف 23.9میکرون و همچنین میانگین قطر حفره سلولی 16.11 و میانگین ضخامت دیواره در الیاف چوب ساقه پنبه ورامین 3.9میکرون اندازه گیری شد. چوب پنبه ورامین دارای جرم حجمی خشک 0.44 گرم بر سانتیمتر مکعب و جرم حجمی بحرانی 0.40 گرم بر سانتیمتر مکعب می باشد و میزان هم کشیدگی حجمی آن 7.7 درصد و واکشیدگی حجمی آن 8.3 درصد اندازه گیری شد. همچنین درصد تخلخل آن نیز 70.5 درصد برآورد شد. میزان درصد مواد شیمیایی تشکیل دهنده چوب پنبه ورامین نیز آزمایش شد که سلولز 52 درصد، لیگنین 29.9 درصد، خاکستر 1.4 درصد و مواد استخراجی 6.8 درصد را نشان داد.
شیمی چوب
نوشین طغرایی؛ عبدالرحمن حسین زاده؛ داوود پارساپژوه؛ فرداد گلبابائی
چکیده
به منظور تعیین خصوصیات چوب تاغ (Haloxylon) در مناطق مختلف کشور و مقایسه نتایج، از تاغزارهای کرمان، نمونه برداری بعمل آمد و خواص فیزیکی، آناتومی و شیمیایی نمونه ها تعیین شد. رطوبت چوب در هنگام قطع 38.6% و جرم ویژه نسبی چوب در سه حالت وزن کاملا خشک بر اساس حجم کاملا خشک، وزن کاملا خشک و وزن اشباع بر اساس حجم اشباع، به ترتیب سفیدتاغ. زردتاغ ...
بیشتر
به منظور تعیین خصوصیات چوب تاغ (Haloxylon) در مناطق مختلف کشور و مقایسه نتایج، از تاغزارهای کرمان، نمونه برداری بعمل آمد و خواص فیزیکی، آناتومی و شیمیایی نمونه ها تعیین شد. رطوبت چوب در هنگام قطع 38.6% و جرم ویژه نسبی چوب در سه حالت وزن کاملا خشک بر اساس حجم کاملا خشک، وزن کاملا خشک و وزن اشباع بر اساس حجم اشباع، به ترتیب سفیدتاغ. زردتاغ و سیاه تاغ محاسبه شد. همکشیدگی چوب در سه جهت محوری، شعاعی و مماسی اندازه گیری شد. پریودیسیته رشد یا تعداد حلقه های رویشی که در یک سال تولید میشود 4-3 حلقه و طول، قطر و قطر حفره مرکزی الیاف آن نیز اندازه گیری شد. ساختمان چوب تاغ بوسیله میکروسکوپ نوری تشریح شده و ضرایب کاغذسازی محاسبه گردید. میزان درصد سلولز، لیگنین، مواد استخراجی محلول در الکل- استن و خاکستر این چوب نیز اندازه گیری شده است.
شیمی چوب
حسین فامیلیان؛ عبدالرحمن حسین زاده؛ محمد حسن عصاره؛ سعید مهدوی؛ سید موسی صادقی؛ کامیار صالحی
چکیده
درختچه کنار دون ریز Ziziphus lotus (L.) lam. از گونه هایی است که دارای دامنه بردباری بالایی در اقلیمهای خشک میباشد. از آنجایی که شناخت کامل مواد اولیه لیگنو سلولزی یکی از شروط توفیق در استفاده بهینه از آنهاست، لذا شناخت خصوصیات بنیادی چوب این گونه ضروری تشخیص داده شد. در این بررسی، نمونه برداری در دو منطقه از استان بوشهر و در هر منطقه ...
بیشتر
درختچه کنار دون ریز Ziziphus lotus (L.) lam. از گونه هایی است که دارای دامنه بردباری بالایی در اقلیمهای خشک میباشد. از آنجایی که شناخت کامل مواد اولیه لیگنو سلولزی یکی از شروط توفیق در استفاده بهینه از آنهاست، لذا شناخت خصوصیات بنیادی چوب این گونه ضروری تشخیص داده شد. در این بررسی، نمونه برداری در دو منطقه از استان بوشهر و در هر منطقه بر روی سه درخت صورت گرفت. این تحقیق بر روی خصوصیات آناتومی چوب بر طبق دستورالعمل IAWA، بررسی خصوصیات فیزیکی بر اساس استاندارد ASTM در سه ارتفاع شامل، نزدیک یقه، 50 درصد طول تنه و 75 درصد طول تنه انجام شد. در بررسی خصوصیات شیمی چوب از استاندارد TAPPI استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده، چوب کنار دون ریز دارای بافت متوسط، پراکنده آوند، با تیغه آوندی ساده میباشد، آوندها در مقطع عرضی عموما منفرد و گاه در گروههای 2-4 تایی درجهت شعاعی، پونکتواسیون (منافذ) بین آوندی متوسط به قطر8.2 میکرون، آوندها دارای قطر کوچک، 89 میکرون و طول متوسط 649 میکرون، عموما فاقد تیل و ضخامت مارپیچی میباشند. پارانشیمهای طولی دور آوندی و حاشیهای در حد رویش سالانه در یک تا سه ردیف نامنظم و نوارهای پارانشیم عموما 2-5 سلولی هستند و تراکئید آوندی قابل مشاهده است. اشعه چوبی کوچک (391 میکرون طول) بوده و با چشم غیر مسلح دیده نمیشود و دارای کریستال و ذرات سیلیسی میباشند. فیبرها با پونکتواسیون (منافذ) ساده یا هالهای بسیار کوچک و طول آنها کوتاه (868 میکرون) بوده، چوب تقریبا نیمه سنگین با جرم مخصوص بحرانی 0.601 گرم بر سانتیمتر مکعب و هم کشیدگی حجمی آن متوسط و حدود 10.69 درصد است. میزان سلولز در چوب این گونه 55.66درصد و نسبتا زیاد بوده و کلیه خصوصیات شیمیایی اندازه گیری شده در دو منطقه دارای اختلاف معنی دار بود، ولی هیچ یک از صفات اندازه گیری شده در طول تنه اختلاف معنی دار نداشتند.
فیزیک و آناتومی
مسعود رضا حبیبی؛ عبدالرحمن حسین زاده؛ احمد جهان لتیباری؛ حسین فامیلیان؛ حسین حسینخانی
چکیده
این تحقیق بر روی گردبینه کاج الداریکا صورت گرفت. ابتدا میانگین رویش سالیانه و درصد پوست آن تعیین شد. سپس ابعاد الیاف آن اندازه گیری گردید. میانگین رویش سالیانه گونه فوق 4.95 میلیمتر و درصد پوست آن 12.15 تعیین گردید. میانگین طول فیبر، قطر فیبر، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی به ترتیب 2.26 میلیمتر، 39.39 میکرون، 29.53میکرون ...
بیشتر
این تحقیق بر روی گردبینه کاج الداریکا صورت گرفت. ابتدا میانگین رویش سالیانه و درصد پوست آن تعیین شد. سپس ابعاد الیاف آن اندازه گیری گردید. میانگین رویش سالیانه گونه فوق 4.95 میلیمتر و درصد پوست آن 12.15 تعیین گردید. میانگین طول فیبر، قطر فیبر، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی به ترتیب 2.26 میلیمتر، 39.39 میکرون، 29.53میکرون و 5.28 میکرون اندازه گیری شد. ضریب درهم رفتگی 58.59، ضریب مقاومت مقاومت به پارگی 36.24 درصد و ضریب انعطاف پذیری 18.12 درصد برای گونه مزبور تعیین شد.با بررسی روند تغییرات طول الیاف چوب بهاره و تابستانه با افزایش ارتفاع از سطح زمین مشخص شد که طول الیاف با افزایش ارتفاع افزایش یافت و همچنین ویژگی فوق از مغز درخت تا دایره رویش دهم، افزایش یافته و از دایره دهم رویش به سمت پوست کاهش می یابد. میانگین ضخامت دیواره سلولی چوب بهاره و تابستانه با افزایش ارتفاع (تا 2 متر) کاهش و پس از آن با افزایش ارتفاع (تا 5 متر) افزایش یافته به حداکثر می رسد. تغییرات میانگین ضخامت دیواره سلولی چوب بهاره و تابستانه در اثر فاصله از مغز به سمت پوست نشان می دهد که ضخامت دیواره سلولی از دایره رویش 5 تا 15 (از مغز سمت پوست) کاهش یافته است.
تبدیل شیمیایی
عباس فخریان روغنی؛ عبدالرحمن حسین زاده؛ فرداد گلبابائی
چکیده
سه اصله درخت 4، 6 و 12 ساله صنوبر دلتوئیدس Populus deltoids کلن 77.51 به طور تصادفی از ایستگاه تحقیقات صنوبر صفرا بسته واقع در استان گیلان قطع و جهت بررسی خصوصیات آناتومیکی، شیمیایی و فیزیکی به آزمایشگاه شیمی چوب و کاغذ بخش تحقیقات علوم چوب و کاغذ موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع انتقال داده شد.میانگین طول الیاف درخت 4 ساله 1.02 میلیمتر، ...
بیشتر
سه اصله درخت 4، 6 و 12 ساله صنوبر دلتوئیدس Populus deltoids کلن 77.51 به طور تصادفی از ایستگاه تحقیقات صنوبر صفرا بسته واقع در استان گیلان قطع و جهت بررسی خصوصیات آناتومیکی، شیمیایی و فیزیکی به آزمایشگاه شیمی چوب و کاغذ بخش تحقیقات علوم چوب و کاغذ موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع انتقال داده شد.میانگین طول الیاف درخت 4 ساله 1.02 میلیمتر، 6 ساله 1.17 میلیمتر و 12 ساله 1.29 میلیمتر اندازه گیری شد. میانگین قطر الیاف بین 34.45-28.67 میکرون، قطر حفره سلولی بین 21.96-19.56 میکرون و ضخامت دیواره سلولی بین 6.24-3.99 میکرون بدست آمد. بین طول الیاف درختان در سه سن بهره برداری 4، 6 و 12 ساله اختلاف معنی داری در سطح1% بدست آمد.میانگین سلولز چوب درخت 4 ساله 51.23 درصد، 6 و 12 ساله به ترتیب 52.83 و 51.78 درصد و میانگین لیگنین این درختان به طور متوسط حداقل 22.03 و حداکثر 23.46 درصد اندازه گیری شد. مواد استخراجی این درختان بین 2.85-2.41درصد و خاکستر آنها بین 0.60-0.27 درصد بدست آمد.وزن مخصوص خشک درختان 4 ساله 0.331، 6 ساله 0.370 و 12 ساله g/cm3 0.376 و وزن مخصوص بحرانی آنها 0.308،0.331 و g/cm3 0.336 به ترتیب برای درختان با دوره بهره برداری 4، 6 و 12 ساله تعیین شد.
شیمی چوب
نوشین طغرایی؛ عبدالرحمن حسین زاده؛ خشایار کی موسی
چکیده
این تحقیق در مورد دو پایه از درختان ارس در منطقه چهارمحال و بختیاری، به عنوان بخشی از منطقه ایرانی - تورانی انجام شده است. بر پایه نتایج این تحقیق جرم ویژه نسبی چوب 0.52، تخلخل 64%، میزان همکشیدگی و واکشیدگی حجمی به ترتیب 10 و 11.3 درصد بدست آمد. همچنین ساختمان آناتومیک چوب بررسی و خصوصیات میکروسکوپی چوب همراه با تصاویر میکروسکوپی ...
بیشتر
این تحقیق در مورد دو پایه از درختان ارس در منطقه چهارمحال و بختیاری، به عنوان بخشی از منطقه ایرانی - تورانی انجام شده است. بر پایه نتایج این تحقیق جرم ویژه نسبی چوب 0.52، تخلخل 64%، میزان همکشیدگی و واکشیدگی حجمی به ترتیب 10 و 11.3 درصد بدست آمد. همچنین ساختمان آناتومیک چوب بررسی و خصوصیات میکروسکوپی چوب همراه با تصاویر میکروسکوپی برشهای مختلف طولی و عرضی چوب ارایه شده است. طول متوسط تراکئیدها در این منطقه 1.3 میلیمتر، قطر تراکئید، قطر حفره و ضخامت دیواره سلولی به ترتیب 23.9، 16.3 و 3.5 میکرون تعیین شد. ضرایب مهم کاغذسازی نیز از طریق روابط مربوطه محاسبه شده است.
فیزیک و آناتومی
سعید مهدوی؛ عبدالرحمن حسین زاده؛ عباس فخریان روغنی؛ مسعود رضا حبیبی
چکیده
نیزارهای ایران به عنوان یک منبع مهم تهیه الیاف سلولزی به منظور جبران بخشی از کمبود ماده اولیه صنایع سلولزی ایران مطرح می باشند. در راستای بررسی خواص اولیه کاربردی نی P. australis که مهمترین گونه از نظر وسعت در میان سایر گونه های نی در ایران می باشد، 3 رویشگاه عمده این گونه شامل مناطق جنوب، شمال و شرق در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند ...
بیشتر
نیزارهای ایران به عنوان یک منبع مهم تهیه الیاف سلولزی به منظور جبران بخشی از کمبود ماده اولیه صنایع سلولزی ایران مطرح می باشند. در راستای بررسی خواص اولیه کاربردی نی P. australis که مهمترین گونه از نظر وسعت در میان سایر گونه های نی در ایران می باشد، 3 رویشگاه عمده این گونه شامل مناطق جنوب، شمال و شرق در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند که با توجه به وسعت و امکان برداشت صنعتی نی از این مناطق، به ترتیب از سه، دو و یک ناحیه این مناطق نمونه برداری شد.به منظور اندازه گیری ابعاد فیبر، نمونه های مربوط به نواحی هر منطقه با هم مختلط شدند و اندازه گیریها بر مبنای میانگین هر منطقه انجام گرفت. بررسیها نشان می دهند که بین طول فیبر و قطر حفره سلولی در سه منطقه اختلاف معنی داری وجود نداشت، لیکن بین قطر فیبر و ضخامت دیواره سلولی سه منطقه اختلاف معنی دار است. بیشترین میانگین طول الیاف (1.39 میلیمتر) مربوط به منطقه شمال می باشد.اندازه گیری ترکیبهای شیمیایی برای شش ناحیه مناطق در چهار تکرار انجام گرفت.نتایج نشان می دهند که بین مناطق و نواحی شش گانه آنها از نظر میزان ترکیبهای شیمیایی اختلاف معنی داری وجود دارد. در مجموع منطقه شمال با بیشترین مقدار میانگین سلولز (60.12 درصد) و کمترین مقدار میانگین لیگنین (20.64درصد) در اولویت اول قرار می گیرد.بررسی خواص اولیه نی P. australis موید این مطالب است که به لحاظ ابعاد فیبر و میزان ترکیبهای شیمیایی، این گونه نی در زمره مواد اولیه مناسب برای استفاده در صنایع کاغذسازی ایران نسبت به پهن برگان بومی و سایر گیاهان غیرچوبی ایران می باشد.
فیزیک و آناتومی
عبدالرحمن حسین زاده؛ حسین فامیلیان؛ کامیار صالحی؛ عباس فخریان روغنی؛ فرداد گلبابائی؛ حبیب الله عرب تبار؛ نیرالسادات صدرایی
چکیده
در پی کاهش شدید سطح جنگلهای تجارتی کشور، استفاده از گونه های سریع الرشد و کم توقع در مناطق مختلف کشور و حتی مناطق نیمه خشک، برای ایجاد جنگلهای دست کاشت و جبران کمبود چوب و کم کردن فشار به جنگلهای شمال مورد توجه قرار گرفت. پس از مطالعات بعمل آمده مشخص گردید که گونه E. intertexta در منطقه غربی استان فارس سازگار می باشد. لذا جهت شناسایی ...
بیشتر
در پی کاهش شدید سطح جنگلهای تجارتی کشور، استفاده از گونه های سریع الرشد و کم توقع در مناطق مختلف کشور و حتی مناطق نیمه خشک، برای ایجاد جنگلهای دست کاشت و جبران کمبود چوب و کم کردن فشار به جنگلهای شمال مورد توجه قرار گرفت. پس از مطالعات بعمل آمده مشخص گردید که گونه E. intertexta در منطقه غربی استان فارس سازگار می باشد. لذا جهت شناسایی بهتر آن، خواص فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی چوب این گونه به روش استانداردهای TAPPI و ASTM مورد بررسی قرار گرفت. در بررسیهای بعمل آمده مشخص گردید که به طور متوسط، چوب دورن گونه فوق دارای الیافی به طول 0.65 میلیمتر، قطر الیاف 14.37 میکرون، قطر حفره سلولی 3.97 میکرون و ضخامت دیواره سلولی 5.16 میکرون بوده است، در حالی که چوب برون این گونه دارای الیافی به طول 0.77 میلیمتر، قطر 16.16میکرون، قطر حفره سلولی 4.1 میکرون، ضخامت دیواره سلولی 6.09 میکرون بود، و بطور کلی ضریب درهم رفتگی46.41، ضریب مقاومت به پارگی 293.56% و ضریب انعطاف پذیری 26.52% می باشد.در گونه فوق، چوب درون دارای جرم مخصوص خشک 0.97 gr/cm3 و جرم مخصوص بحرانی 0.83 gr/cm3 و جرم مخصوص بحرانی 0.71 gr/cm3 دارای تخلخل 37.67% می باشد.در مطالعه خواص شیمیایی چوب درون این گونه میزان سلولز، لیگنین، مواد استخراجی، خاکستر به ترتیب 45.43،28.85، 4.42 و 0.60 درصد و میزان مواد فوق در چوب برون به ترتیب 46.46، 27.55، 2.1 و 0.63 درصد است.در بررسیهای مکانیکی نیز مقاومت خمشی در حدود ماکزیم 98.84 MPa، مدول الاستیسیته 11410.08 MPa و مقاومت به فشار، موازی الیاف در حد ماکزیمم 58.26 MPa تعیین گردید.
شیمی چوب
عبدالرحمن حسین زاده؛ عباس فخریان روغنی؛ فرداد گلبابائی؛ نیر السادات صداریی
چکیده
در این تحقیق خواص مکانیکی، آناتومیکی و شیمیایی چوب 8 اصله درخت اکالیپتوس کاملدولنسیس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که میانگین جرم ویژه نسبی درون چوب و برون چوب این گونه بطور متوسط بترتیب 0.849 و 0.736 می باشد.میانگین طول الیاف، قطر الیاف، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی چوب این 8 اصله درخت بطور متوسط و بترتیب 0.975 میلی ...
بیشتر
در این تحقیق خواص مکانیکی، آناتومیکی و شیمیایی چوب 8 اصله درخت اکالیپتوس کاملدولنسیس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که میانگین جرم ویژه نسبی درون چوب و برون چوب این گونه بطور متوسط بترتیب 0.849 و 0.736 می باشد.میانگین طول الیاف، قطر الیاف، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی چوب این 8 اصله درخت بطور متوسط و بترتیب 0.975 میلی متر و 14.67، 4.77، 4.91 میکرون برای درون چوب و 1.098 میلی متر و 16.10، 4.799 و 5.66 میکرون برای برون چوب بدست آمده است و بین میانگین طول الیاف درون چوب و برون چوب در سطح 5 درصد اختلاف معنی داری وجود دارد.سلولز درون چوب و برون چوب درختان مورد مطالعه بطور متوسط 47.5 درصد و 47.86 درصد و میزان لیگنین آنها بطور متوسط 29.92 درصد و 29.76 درصد به ترتیب برای درون چوب و برون چوب، و همچنین متوسط میزان مواد استخراجی درون چوب و برون چوب 14.19 و 3.94 درصد و میزان خاکستر آنها به طور متوسط 0.42 درصد برای درون چوب و 0.43 درصد برای برون چوب بدست آمد. مقاومت خمش استاتیکی این گونه در حد الاستیک در دو حالت تر و خشک بترتیب 47 و 70.61 مگاپاسکال و مقاومت به فشار آنها در میزان حد الاستیک در حالت تر 27.93 و در حالت خشک 47.52 مگاپاسکال اندازه گیری شد.مقاومت به کشش در میزان حداکثر بار و تغییر طول آنها در همین میزان بار حالت تر بترتیب 3.805 مگاپاسکال و 1.65 میلی متر و در حالت خشک 6.579 مگاپاسکال و 1.061 میلیمتر اندازه گیری شد.میزان بار جهت خروج واحد طول نفوذ میخ به طول 3.2 سانتی متر در جهات جانبی و انتهایی در حالت تر بترتیب 0.4177 و 0.22963 کیلونیوتن و در حالت خشک 0.7292 و 0.6862 کیلونیوتن اندازه گیری گردید.
فیزیک و آناتومی
عبدالرحمن حسین زاده؛ احمد جهان لتیباری؛ حسین فامیلیان؛ سعید مهدوی؛ سید جواد سپیده دم
چکیده
از سه گونه گز درختی شامل T.meyeri از مناطق شمالی کشور و T.stricta,T.aphylla از مناطق جنوبی کشور نونه‌برداری شده است . از هرگونه سه نمونه‌برداری شده است . از هر گونه سه پایه قطع شده و از هرپایه در ارتفاع 5 درصد و 25 درصد و 50- درصد مقاطعی بریده شده‌اند. کلیه آزمایش های تشریح و آناتومی چوب برروی مقاطع و اندازه‌گیریهای شیمیایی برروی گرده بینه‌های بین ...
بیشتر
از سه گونه گز درختی شامل T.meyeri از مناطق شمالی کشور و T.stricta,T.aphylla از مناطق جنوبی کشور نونه‌برداری شده است . از هرگونه سه نمونه‌برداری شده است . از هر گونه سه پایه قطع شده و از هرپایه در ارتفاع 5 درصد و 25 درصد و 50- درصد مقاطعی بریده شده‌اند. کلیه آزمایش های تشریح و آناتومی چوب برروی مقاطع و اندازه‌گیریهای شیمیایی برروی گرده بینه‌های بین مقاطع 5 درصد و 25 درصد انجام گرفته است . متوسط قطر آوند سه‌گونه مورد بررسی بین 73/89 تا 84/65 میکرون متغیر بوده و حداقل قطر آوند این سه گونه بین 20/80 تا 32/14 میکرون و حداکثر قطر آوند بین 120/48 تا 140/83 میکرون متغیر بوده است .تعداد پره چوبی بین 2/80 تا 3/14 در میلیمترمربع ، ارتفاع پره چوبی بین 1/08 تا 1/28 میلیمتر و عرض پره چوبی بین 0/163 تا 0/176 میلیمتر متغیر بوده است . تعداد سلول در پره چوبی سه گونه مورد بررسی بین 12/1 تا 17/4 اندازه گیری شده است . طول الیاف چوب سه گونه T.meyeri,T.stricta,t.aphylla به ترتیب برابر با 0/615 و 0/740،0/640 میلیمتر تعیین شده است که کوتاهتر از پهن برگان است . به علاوه الیاف چوب این سه گونه قطورتر از پهن‌برگان و با دیواره ضخیم‌تر است . میزان سلولز چوب سه گونه به ترتیب فوق معادل 40/923 درصد،41/467 درصد،40/531 درصد اندازه‌گیری شده است . میزان لیگنین برابر با 21/96 درصد و 22/211 درصد و 27/048 درصد و میران مواد استخراجی زیادتر از 10 درصد و خاکستر این چوبها بین 4/232 درصد تا 4/744 درصد متغیر بوده است .نتایج این بررسی نشان میدهد که چوب گز گونه‌های مورد بررسی مناسب تهیه خمیر کاغذ نبوده و در صورت تولید خمیر کاغذ از این چوبها بازده خیلی کم و مقاومتهای خمیر کاغذ کم است .به علاوه به دلیل الیاف خیلی کوتاه قطور مقاومتهای مکانیکی چوب گز کم خواهد بود.
