نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار بخش تحقیقات علوم جوب و فرآورده‌های آن، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، کرج- ایران

2 بخش تحقیقات علوم چوب و فرآورده‌های آن، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

3 مربی پژوهشی ، بخش تحقیقات علوم چوب و فرآورده‌های آن، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

در ایران، توسعه سریع کشت کلزا با توجه به سیاست وزارت جهاد کشاورزی برای تأمین روغن خوراکی کشور در حال انجام است. کمبود شدید مواد لیگنوسلولزی از یک طرف و میزان رو به افزایش پسماند سلولزی کلزا در کشور از طرف دیگر، لزوم این بررسی را ایجاب نموده است. با توجه به آزمایشهای اولیه سازگاری و بازده تولید بذر ارقام مختلف کلزا در استان مازندران، دو رقم هایولا 401 وPF برای این بررسی انتخاب شده و ابعاد الیاف شامل طول و قطر فیبر، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی، جرم مخصوص خشک و بحرانی و نیز مقادیر ترکیب شیمیایی تشکیل دهنده الیاف اندازه‌گیری شدند. نتایج بدست آمده حکایت از این است که از هر هکتار زمین کشت شده کلزا، حداقل 4 تن ساقه خشک برجای می‌ماند. دو رقم مورد بررسی از نظر قطر الیاف، قطر حفره سلولی، خاکستر و مواد استخراجی با هم اختلاف معنی‌داری دارند. ساقه کلزا به عنوان یک ماده لیگنوسلولزی مورد استفاده برای کاغذسازی از نظر پنج ویژگی شامل ارزیابی گیاه شناختی، ابعاد الیاف، بازده جداسازی الیاف، ترکیب شیمیایی و ویژگیهای ظاهری، ارزش 10 را  کسب می‌کند که این امر انجام مطالعات بیشتر را برای اظهارنظر قطعی ضروری می سازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

دفتر طرح دانه های روغنی، 1384. برنامه ده ساله توسعه کشت کلزا در ایران، وزارت جهاد کشاورزی
رودی، د.، رحمان پور، س. و جاویدفر، ف.، 1382. زراعت کلزا، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، معاونت ترویج و نظام بهره برداری، وزارت جهاد کشاورزی
سفیدگران، ر.، رسالتی، ح. و کاظمی نجفی، س. 1385. بررسی قابلیت تولید خمیرکاغذ سودا از ساقه کلزا برای ساخت کاغذ فلوتینگ، مجله منابع طبیعی ایران، 59 (2): 447-433.
کاویان، ع.، 1386. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی تعیین قابلیت هضم بقایای محصولات کشاورزی و صنایع غذایی استان گلستان، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی و امور دام استان گلستان.
مهدوی، س.، 1373. بررسی تولید خمیرکاغذ از کاه گندم به روش حلال آلی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه گرگان.
 
Atchison, J.E., 1994. Present status and future prospects for use of non-wood plant fibers for paper grade pulps, Presentation at American Forest & Paper Association (AF&PA) 1994 Pulp and Fiber Fall Seminar, Tucson, AZ, 1994.
 
Fengel , D., and Wegener,G.,1989. Wood, Chemistry, Ultrastructure, Reactions, Walter de Gruyter & Co., Berlin.
 
Rice, T., 1995. Briefing sheet, Out of the woods, Reducing Wood Consumption to Save the World's Forests, Friends of the Earth Ltd.
 
Rowell, R.M., Young, R.A. and Judith, K.Rowell, 1997. Paper and composites from Agro- based resources, lewis publishers.
 
Tappi test methods, 2001. Technical association of the pulp and paper industry, Tappi press.