حفاظت و اصلاح چوب
حمید رضا زارعی؛ رضا حاجی حسنی؛ سیده معصومه زمانی؛ کامیار صالحی
چکیده
سابقه و هدف: چوب با توجه به ماهیت طبیعی آن، دارای محدودیت‌هایی در خواص و کاربرد است که برای رفع آنها، نیاز به اصلاح دارد. اصلاح چوب معمولاً با اهداف مختلف و روش‌های متعددی انجام می‌شود. یکی از روش‌های اصلاح چوب، استفاده از تیمارهای حرارتی به‌منظور بهبود ثبات ابعادی و افزایش دوام بیولوژیکی چوب است؛ اما آنچه مسلم است آن است که اصلاح ...
بیشتر
سابقه و هدف: چوب با توجه به ماهیت طبیعی آن، دارای محدودیت‌هایی در خواص و کاربرد است که برای رفع آنها، نیاز به اصلاح دارد. اصلاح چوب معمولاً با اهداف مختلف و روش‌های متعددی انجام می‌شود. یکی از روش‌های اصلاح چوب، استفاده از تیمارهای حرارتی به‌منظور بهبود ثبات ابعادی و افزایش دوام بیولوژیکی چوب است؛ اما آنچه مسلم است آن است که اصلاح حرارتی چوب بر سایر خواص فیزیکی و مکانیکی چوب نیز تأثیرگذار است. اصلاح حرارتی چوب در حضور اکسیژن سبب اکسیداسیون ساختار شیمیایی چوب شده و منجر به کاهش خواص فیزیکی و مکانیکی چوب می‌گردد. ازاین‌رو حذف اکسیژن در طول فرایند تیمار حرارتی می‌تواند سبب کاهش اثرهای تخریبی این تیمار گردد. در این بررسی با به‌کارگیری فرایند روغن- گرمایی (Thermo-oil) و حذف اکسیژن در طول فرایند، به ارزیابی تأثیر این تیمار بر عملکرد قارچ عامل پوسیدگی سفید (Trametes versicolor) پرداخته شده است. همچنین تأثیر تیمار حرارتی (فرایند روغن- گرمایی) در محیط فاقد اکسیژن بر خواص مهندسی گونه‌های چوبی غان و کاج ارزیابی شد.مواد و روش‌ها: در این بررسی نمونه‌های مورد نظر از دو گونه چوبی غان (Betula SP.) و کاج (Pinus SP.) تهیه شدند. تیمار گرمایی نمونه‌های مورد نظر با استفاده از فرایند روغن- گرمایی، در یک سیلندر مجهز به سیستم فشار و خلأ انجام شد. همچنین از روغن بازیافت شده صنعتی برای تیمار گرمایی نمونه‌ها استفاده گردید. دما و زمان مورد استفاده در این تیمار به ترتیب 195 درجه سانتی‌گراد و 5 ساعت در نظر گرفته شد. در پایان فرایند تیمار، روغن مورد استفاده از سیلندر اصلی به داخل مخزن روغن تخلیه شده و پس از اعمال خلأ نمونه‌ها از داخل سیلندر خارج گردیدند. به‌منظور بررسی مقاومت بیولوژیکی و نیز خواص فیزیکی و مکانیکی (جذب آب و واکشیدگی، دانسیته، کاهش وزن، مقاومت خمشی، مقاومت به فشار موازی الیاف و مقاومت به ضربه) از چوب‌های تیمار شده و شاهد، نمونه‌های آزمونی در ابعاد استاندارد تهیه گردید. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل آماری از نرم‌افزار SPSS استفاده شد. از آزمون تجزیه واریانس ANOVA نیز برای مقایسه بین گروهها استفاده شد.یافته‌ها: بررسی نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که تیمار روغن- گرمایی می‌تواند سبب کاهش عملکرد قارچ عامل پوسیدگی سفید و نیز اثرگذاری کمتر این قارچ بر خواص فیزیکی و مکانیکی هر دو گونه چوبی گردد. همچنین نتایج نشان داد که تیمار روغن- گرمایی سبب بهبود ویژگی‌های فیزیکی و کاهش ویژگی‌های مکانیکی به‌استثنای مقاومت فشاری موازی الیاف گردید.نتیجه‌گیری: تیمار روغن-گرمایی در درجه حرارت بالا سبب تغییرات ساختاری چوب شده و ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی چوب را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین تغییرات ساختاری به وجود آمده در اثر تیمار حرارتی می‌تواند عاملی مؤثر و بازدارنده بر اثرگذاری و عملکرد قارچ عامل پوسیدگی سفید بر خواص فیزیکی و مکانیکی چوب باشد.
رضا حاجی حسنی؛ سیده معصومه زمانی؛ سامان قهری؛ کامیار صالحی
چکیده
هدف از این تحقیق ارزیابی تاثیر تیمار گرمایی بر دوام بیولوژیکی و برخی خواص فیزیکی و مکانیکی گونه چوبی راش و کاج می‌باشد. بدین منظور از گونه چوبی راش و کاج نمونه‌های گرما چوب بر اساس فرایند ترمو-D تهیه گردید. نمونه‌های چوبی شاهد و تیمار شده با فرایند گرمایی تحت تاثیر قارچ عامل پوسیدگی قهوه‌ای برای مدت زمان 16 هفته قرار گرفته و سپس مورد ...
بیشتر
هدف از این تحقیق ارزیابی تاثیر تیمار گرمایی بر دوام بیولوژیکی و برخی خواص فیزیکی و مکانیکی گونه چوبی راش و کاج می‌باشد. بدین منظور از گونه چوبی راش و کاج نمونه‌های گرما چوب بر اساس فرایند ترمو-D تهیه گردید. نمونه‌های چوبی شاهد و تیمار شده با فرایند گرمایی تحت تاثیر قارچ عامل پوسیدگی قهوه‌ای برای مدت زمان 16 هفته قرار گرفته و سپس مورد ارزیابی واقع شدند. میزان لاکاز تولید شده توسط قارچ و نیز تاثیر قارچ بر کاهش وزن و تغییرات دانسیته نمونه‌ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که میزان بازدارندگی تیمار گرمایی در کاهش وزن ناشی از اثرگذاری قارچ عامل پوسیدگی قهوه‌ای در چوب راش و کاج به ترتیب برابر با 92/76% و 32/44% بدست آمد. لذا فعالیت و اثرگذاری آنزیم لاکاز در نمونه‌های شاهد بیشتر از نمونه‌های تیمار شده با فرایند گرمایی بوده است. همچنین نتایج نشان دادند که تیمار گرمایی در دمای بالا سبب کاهش دانسیته می‌گردد؛ با این حال می‌تواند عاملی بازدارنده در کاهش دانسیته ناشی از فعالیت قارچ عامل پوسیدگی قهوه‌ای باشد. مقاومت به ضربه و مقاومت به فشار موازی الیاف از جمله آزمون‌های مکانیکی هستند که بر روی نمونه‌ها انجام گرفت. به طور کلی نتایج نشان داد که تیمار گرمایی سبب افزایش دوام بیولوژیکی هر دو گونه چوبی راش و کاج می‌گردد. همچنین نتایج بیانگر کاهش خواص مکانیکی در اثر تیمار گرمایی به استثنای مقاومت فشاری موازی الیاف بودند.
