مطالعه اثر متغیرهای اقلیمی(دما و بارندگی) بر روی رویش سالیانه گونه آزاد (Zelkova carpinifolia)

بالاپور, شمس الدین; کاظمی, محمود

doi:10.22092/ijwpr.2012.117091

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناس‌ارشد جنگلداری ـ پژوهشکده اکوسیستم‌های خزری ـ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

² استادیار، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

https://doi.org/10.22092/ijwpr.2012.117091

چکیده

گونههایی گیاهی و ازجمله درختان در طول حیات زیستیشان به تغییرات محیطی واکنش نشان میدهند. یکی از روش‌های مطالعه واکنش درختان به متغیرهای محیطی ازجمله عوامل آب و هوایی گاهشناسیدرختی است. در این مطالعه با استخراج 20 نمونه رویشی از 10 درخت سرپا از یک توده درختان آزاد در منطقه ساری ـ بادله، تأثیر عوامل آب و هوایی (بارندگی و دما) بر روی رشد سالیانه گونه آزاد بررسی شد. با اندازهگیری پهنای دایره‌های سالیانه نمونههای رویشی، تاریخگذاری تطبیقی بین آنها انجام شد، و میانگین طول عمر درختان مورد مطالعه 78 سال (1389-1310 شمسی) تعیین گردید. مقادیر ضرایب حساسیت (MS)، میانگین ضریب همبستگی بین نمونههای EPS و SNR به‌ترتیب 20/0، 5/0، 88/0 و 11/4 محاسبه شد. آنالیز روابط رویش و اقلیم در طول فاصله زمانی 1385-1330 با استفاده از تابع پاسخ(Response Function) نشان داد که دما تأثیر مهمی بر روی رشد نداشته ولی بارندگی در ماه بهمن تأثیر مثبت و معنیداری (r=0/45 p<0.001) بر رشد حلقههای سالیانه گونه آزاد داشته است. همچنین آنالیز واکنش رویش درخت آزاد در طول زمان به بارندگی در همین ماه (بهمن) نشان داد که تأثیر بارندگی بر رشد در دوره 1372-1354 شمسی اتفاق افتاده است. اما در سالهای اخیر (نزدیک به 1389) میزان تأثیرپذیری رویش از بارندگی کاهش یافته است. بنابراین شدت تأثیرپذیری رویش درختان از شرایط اقلیمی در طول زمان تغییر پیدا میکند. درپایان می‌توان نتیجهگیری کرد که از گونه آزاد به دلیل بالا بودن ضریب حساسیت و مقادیرEPS و SNR آن می توان در مطالعات اقلیمیشناسیدرختی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

- بالاپور، ش. 1386. بررسی تأثیر فاکتورهای مهم اقلیمی (بارندگی و دما و ترکیب آنها) بر روی حلقه های رویشی گونه‌های راش و بلندمازو. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه مازندران.

- ثابتی، ح. 1381. جنگل ها، درختان و درختچه های ایران. انتشارات دانشگاه یزد. ص 876.

-Akkemik, U. 2000. Dendroclimatology of Umbrella Pine (Pinus pinea L.) in Istanbul, Turkey. TREE-RING BULLETIN, Vol. 56: 17-20.

-Akkemik, U. 2004. Dendrochronology (its Principles-Basic-Methods-Application Fields). Istanbul university press. 260 pp.

-Briffa KR and Jones PD, 1990. Basic chronology statistics and assessment. In: Cook ER, Kairiukstis LA, eds., Methods of Dendrochronology. Applications in the Environmental Sciences. Dordrecht, Kluwer Academic Publishers: 137-152 pp.

-Cook E. R. and Holmes R. L. 1999. Users Manual for Program ARSTAN. Laboratory of Tree-Ring Research, University of Arizona, Tucson, ArizonaUSA.

-Eckstein, D. and J. Bauch. (1969). Beitrag zur Rationalisierung eines dendrochronologischen Verfahrens und zur Analyse seiner Aussagesicherheit. Forstwiss. Centralbl. 88: 230–250.

-Esper, J., U. Büngen, D. C. Frank, D. Nievergelt, K. Treydte & A. Verstege. 2006. Multiple tree-ring parameters from Atlas cedar (morocco) and their climatic signal. Heinrich I, Gartner H, Monbaron M, Schleser G (eds.) (2006) TRACE- Tree Ring in Archaeology, Climatology and Ecology, Vol. 4: Proceedings of the DENDROSYMPOSIUM 2005. April 21^st-23^rd 2005. Fribourg. Vol, p. 46-55.

-Feliksik, H. And Wilczynski, S. 2008. Tree Ring Chronology as a Source of Information on Susceptibility of Sika Spruce to Climatic Conditions of Pomerania (Northern Poland). GEOCHRONOMETRIA 30, pp 79-82.

-Fritts. H. C. 1976. Tree ring and climate. Academic press. London. p: 567.

-Haraguchi, Akira. Maki Shibasaki, Masato Nod£, Hideo Tomizawa, and Fumihiko Nishio. 1999. Climatic Factors Influencing the Tree-Ring Growth of Anlus Japonica in Kiritapp Mire, NorthernJapan, Wetlands, Vol. 19, No, 1, March 1999, pp. 100-105.

-Hawley, F.M. 1937. Relationship of southern cedar growth to precipitation and run off. Ecology 18(3):398-405.

-Holzkamper, S., Kuhry. P., Seija. K., Björn. G. and Eloni. S. 2008. Stable Isotopes in Tree Rings as Proxies for Winter Precipitation Changes in the Russian Arctic over the Past 150 years. GEOCHRONOMETRIA 32, pp 37-46.

-Liphschitz, N., Y. Waisel., S. Lev. Yadun. 1979. Dendrochronological Investigation in Iran. Tree-Ring Bulletin, Vol. 39. P: 39-45.

-Pourtahmasi, K. Davoud, P. Achim, B. Erlangen; Esper, J. Fritz, H. C. Birmensdorf. 2007. Climate Analysis of Pointer Years in Tree-Ring Chronologies from Northern Iran and Neighboring HighMountain Areas. Geooko. Volum/Band XXXIII, 27-42.

-Yadav, R. R., Amalava, B., and Won-kyu, P. 1997. Climate and Growth Relationship in Blue Pine (Pinus wallichiana) from the western Himalaya, India. Korean J. Ecol. 20(2): 95-102.

-Yoda, Kiyotsugu. Hiromichi Wagatsuma, Mitsuo Suzuki and Hitoshi Suzuki. 2003. Stem diameter changes before bud opening in Zelkova serrata saplings. Journal of Plant Research. 116:13–18.

تحقیقات علوم چوب و کاغذ ایران

مطالعه اثر متغیرهای اقلیمی(دما و بارندگی) بر روی رویش سالیانه گونه آزاد (Zelkova carpinifolia)

مراجع

مراجع

دوره 27، شماره 1 - شماره پیاپی 38
فروردین 1391
صفحه 69-80

مطالعه اثر متغیرهای اقلیمی(دما و بارندگی) بر روی رویش سالیانه گونه آزاد (Zelkova carpinifolia)

مراجع

مراجع

دوره 27، شماره 1 - شماره پیاپی 38فروردین 1391صفحه 69-80

دوره 27، شماره 1 - شماره پیاپی 38
فروردین 1391
صفحه 69-80