نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرداد گلبابائی ¹
• حسین حسینخانی ²
• ابوالفضل کارگرفرد ³
• امیر نوربخش ⁴
• رضا حاجی حسنی ⁵

¹ بخش تحقیقات علوم چوب و فرآورده‌های آن، ‌مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

² عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور- بخش تحقیقات علوم چوب و فرآورده های آن

³ عضو هیئت علمی بخش تحقیقات علوم چوب و فرآوردههای آن، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران

⁴ عضو هیات تحریریه

⁵ کارشناس بخش تحقیقات علوم چوب و فرآوردههای آن

چکیده

کاج ‌تدا ( Pinus Teada L. ) از سوزنی‌برگانی است که طی حدود چهل سال گذشته در ایران کشت شده و به‌عنوان یک منبع چوبی الیاف بلند جهت تولید کاغذ و صنایع چوب مورد توجه است. با توجه به نقش مقاومت مکانیکی در ویژگی‌های ساختمانی، این تحقیق، به‌منظور تعیین مقاومت‌های مکانیکی این گونه چوبی و تعیین امکان استفاده از آن در صنایع چوب انجام شد. جهت اجرای طرح محلهای مختلف کاشت گونه کاج تدا از نظر تراکم و رویش مناسب مورد بررسی قرار گرفت و در نتیجه دو منطقه از استانهای گیلان و مازندران مناسب برای اجرای طرح تشخیص داده شد و نمونه‌برداری و اندازه‌گیری خواص مکانیکی چوب کاج تدا در این دو منطقه با رعایت آیین‌نامه D143-94 استاندارد ASTM در دو حالت سبز (تر) و خشک اندازه‌گیری شد. برای تعیین تأثیر عوامل منطقه رویش، رطوبت و ارتفاع تنه داده‌های حاصل از آزمایش‌های مختلف با استفاده از روش آزمون فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با استفاده از گروه‌بندی دانکن گروه‌بندی شدند. نتایج تجزیه و تحلیل آماری میانگین مقاومت‌های مکانیکی نشان‌دهنده این است که کاج تدا رویشگاه گیلان با توجه به داشتن وزن مخصوص 37/0 گرم بر سانتیمتر مکعب بالاترین مقدار و دارای مقاومت‌های مکانیکی بالاتری نسبت به کاج تدا رویشگاه مازندران با وزن مخصوص 36/0 گرم بر متر مکعب بوده است. اما در مقایسه نتایج آزمایشهای آزمایشگاه ملی صنایع چوب آمریکا (USDA) بر روی کاج تدا از منطقه آمریکا رویشگاه اصلی این گونه (مدول‌الاستیسیته (11165)، مدول گسیختگی (56/64)، مقاومت به فشار موازی الیاف (24/37) و برش موازی الیاف (88/7) مگاپاسکال) با میانگین نتایج آزمایشهای انجام شده در ایران (مدول‌الاستیسیته (5/4805)، مدول‌گسیختگی (74/43)، مقاومت به فشار موازی الیاف (95/23) و برش موازی الیاف (17/8) مگاپاسکال) ملاحظه گردید و مشخص شد که مقاومتهای این گونه در رویشگاه اصلی کاج تدا (امریکا) بیشتر ایران است.

کلیدواژه‌ها

• کاج تدا
• گیلان
• مازندران
• مقاومت مکانیکی