نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، مرمت اشیا فرهنگی و تاریخی، دانشگاه هنر تهران

2 استادیار، کاغذ و صنایع چوب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

3 کارشناس ارشد مرمت اشیا فرهنگی و تاریخی، کتابخانه مجلس شورای اسلامی

چکیده

استفاده از رنگهای گیاهی بر پایداری کاغذمرمتی در زمینه هم‌رنگ سازی، در مرمت نسخ‌خطی حائز اهمیت می‌باشد. در این پروژه پس از تهیه کاغذهای تیشوی ژاپنی و رنگرزی آنها با رنگ‌های گیاهی برگ حنا،‌ پوست گردو و برگ چای سیاه، آزمون کهنه‌سازی مصنوعی برروی نمونه‌ها انجام گردید. به منظور بررسی تأثیر هر یک از عوامل رنگزا بر خواص مقاومتی کاغذهای رنگرزی شده، آزمون‌های مکانیکی مقاومت به تاخوردگی، کشش و پاره شدن بر روی نمونه‌ها قبل و بعد از کهنه‌سازی انجام شد. در بررسی نتایج آزمون مقاومت به تاخوردگی، شاهد تأثیر معنادار رنگ از نظر آماری هستیم که نمونه چای در مقایسه با کاغذ شاهد با میانگین 9/39 به 5/69 کاهش چشمگیر مقاومت به تاشدن را نشان می‌دهد. این مسئله یعنی کاهش مقاومت به تاشدن در مورد رنگ چای و همچنین رنگ حنا بعد از کهنه‌سازی نیز مشاهده می‌گردد. در آزمون‌های مکانیکی، مقاومت‌کششی و پاره‌شدن از نظر آماری اثرهای معنادار ندارد؛ بعبارت دیگر رنگرزی تأثیری بر افزایش یا کاهش میزان این مقاومت‌ها نداشته است. تصاویر میکروسکوپ الکترونی نمونه‌های شاهد و رنگرزی شده، تأثیر عوامل رنگ و کهنه‌سازی را بخوبی نشان می‌دهد. در آزمون pH سنجی نمونه رنگرزی شده با حنا دارای pH کاملاً اسیدی می‌باشد که آن به دلیل ساختار شیمیایی گیاه حنا می‌باشد. در آزمون‌های تعیین جرم‌پایه و ضخامت کاغذ، کاغذهای رنگرزی شده دارای جرم پایه و ضخامتهای بالاتری نسبت به نمونه شاهد می‌باشند. بنابراین در بررسی نتایج آزمون روشنی در همه نمونه‌ها بعد از کهنه‌سازی میزان روشنی و زردی کاهش و میزان قرمزی افزایش داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

-امانعلی خانی، مجید،(1373)؛ پایان نامه کارشناسی ارشد بررسی فیتوشیمیایی حنای کرمان و یزد از نظر لاوسن، مانیتول، موسیلاژ و چربی گیاهی و سنتز[ 2- ( 1،4- نفتوکینوکسی )] استیک اسید، دانشکده علوم گروه شیمی دانشگاه شهید چمران اهواز.
-بهادری، رویا،(1385) ؛ شیمی آلی و کاربرد در حفاظت و مرمت آثار تاریخی، انتشارات پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی، سازمان میراث فرهنگی، تهران .
-ترکمن، جواد ؛ سیام، شهره، ( 1387 ) ؛ اندازه گیری تانن پوست درختان بلوط، راش، ممرز، توسکا و گردو، فصلنامه گیاهان دارویی، سال هشتم،‌ دوره اول، ش 28، جهاد دانشگاهی .
-ج. افشار، ویکتوریا،(1380) ؛ فرآیند و روشهای رنگرزی الیاف با مواد طبیعی ؛ تهران انتشارات دانشگاه هنر.
-جعفری صیادی، محمد محسن، مروی مهاجر، محمد رضا، ( 1385 )، بررسی ویژگیهای مورفولوژیکی برگ گردوی ایرانی، فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، جلد 14، ش 1.
-حبیبی، مهدی،(1385)؛ پایان نامه کارشناسی ارشد رنگرزی الیاف با استفاده از رنگهای طبیعی و شیمیایی، دانشگاه هنر، تهران.
-شمس ناتری، علی، جعفری، ابوالفضل،(1386) ؛ رنگرزی پشم با چای به عنوان رنگزای طبیعی،‌ نشریه شیمی و مهندسی شیمی ایران، دوره 26، ش 2.
-مقبل اصفهانی،‌ احمد،(1380) ؛‌ شناخت و ساخت کاغذهای دست ساز، انتشارات بنیاد پژوهشهای اسلامی و سازمان متابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، مشهد.
-موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران،(1377 )؛ آزمون روش تسریع در کهنه سازی کاغذ و مقوا در دمای 80 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 65 %، تهران.
- Brightness of pulp , paper and paper board ( directional reflectance at 457 nm ).( 1998) ; TAPPI.
- Folding endurance of paper ( Schoper type tester ).( 1998) ; TAPPI.
- Gramage of paper and paperboard ( weight  per unit area).( 1998)  ;TAPPI.
- Holik , Herbert.( 2006) ; Handbook of paper and board , Germany.
- Internal tearing resistance of paper ( Elmendorf type method ).( 1998) ; TAPPI.
- Hydrogen ion concentration ( PH ) of paper extracts ( cold extraction method ).( 1996) ; TAPPI.
- Niir Board of conservation & Engineers.( 2003) ; The compete technology book on Dyes & Dye interme ,  Delhi.
- Thickness( caliper ) of paper , paper board , and combined board.( 1997) ; TAPPI.
- Tensile properties of paper and paper board ( using constant rate of elongating apparatus ).( 1996); TAPPI.