نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

2 بخش تحقیقات علوم چوب و فرآورده‌های آن، ‌مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 کارشناسان ارشد صنایع چوب و کاغذ

چکیده

در بررسی ویژگیهای کاربردی ساقه ذرت دانه‌ای، پراکندگی اندازه طول، قطر و قطر حفره سلولی الیاف ساقه ذرت دانه‌ای رقم 704 اندازه‌گیری شده است. پنج ساقه به طور اتفاقی از مزرعه تهیه شده و بعد از جدا کردن برگها، بندها و بین بندها جدا شده و پس از آن جداسازی مغز نمونه‌ها انجام گرفته است. طول، قطر و قطر حفره سلولی الیاف نمونه‌های بدون مغز به تفکیک بین بندها و بندها توسط میکروسکوپ پروژکتور‌دار اندازه‌گیری شده است. هر ساقه دارای 10 بند بوده است. نتایج اندازه‌گیری بر روی 3000 رشته الیاف به شرح زیر است.
میانگین طول الیاف بین بندها و بندها بترتیب 004/1 میلی‌متر و 802/0 میلی‌متر اندازه‌گیری شده است. بعلاوه بین میانگین طول الیاف در ارتفاع‌های مختلف ساقه، بین ساقه‌ها و بندها و بین بندها اختلاف معنی‌داری در سطح 99% مشاهده شده است. منحنی‌های پراکندگی اندازه طول الیاف بین بندها، بندها و کل الیاف به شکل سهمی بوده و نقطه حداکثر منحنی‌ها در یک مقدار یکسان قرار دارد.
میانگین‌ قطر الیاف بین بندها و بندها بترتیب 8/16 میکرون و 1/20 میکرون تعیین شده است. بین میانگین‌های قطر الیاف در ارتفاع‌های مختلف، ساقه‌ها و بند و بین بند نیز اختلاف معنی‌داری در سطح 99% مشاهده شده است. میانگین قطر حفره سلولی حفره الیاف بین بندها و بندها نیز بترتیب 42/9 میکرون و 7/12 محاسبه شده است که بین این مقادیر اختلاف معنی داری در سطح 99% وجود دارد. منحنی‌های پراکندگی اندازه قطر و قطر حفره الیاف نیز به شکل سهمی و قرینه بوده، اما نقطه حداکثر منحنی‌های پراکنش در یک مقدار یکسان نبوده، بلکه نقطه حداکثر الیاف بندها در مقدار بزرگتری قرار دارد. نتایج نشان می‌دهد که ساقه ذرت از نظر ویژگیهای الیاف در حد قابل رقابت با چوب پهن‌برگان و سایر پسماندهای کشاورزی قرار دارد، اما فقط قابل استفاده در تولید خمیر کاغذ با کیفیت پایین‌تر، نظیر کاغذ فلوتینگ می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

احمدی، محمد. 1376؛ بررسی تهیه خمیر کاغذ نیمه‌شیمیایی سولفیت خنثی از ساقه کلزا. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران.
حسینی، سیداحسان. 1383؛ بررسی امکان تهیه خمیر کاغذ از کاه گندم به روش سولفیت خنثی جهت تهیه کاغذ کنگره‌ای. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس.
روح‌نیا، مهران. 1377؛ تولید خمیر کاغذ از پوست دانه آفتابگردان به روش سودا. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
رودی، حمیدرضا. 1380؛ بررسی تولید خمیرکاغذ نیمه‌شیمیایی سولفیت خنثی از ساقه آفتابگردان و ارزیابی آن به منظور تولید کاغذ کنگره‌ای در صنایع چوب و کاغذ مازندران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور؛ دانشگاه تربیت مدرس.
شکوئی، مژگان. 1376؛ بررسی مقایسه‌ای کاربرد دو فرآیند سودا و کرافت در پخت ساقه پنبه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم کشاورزی منابع طبیعی گرگان.
فامیلیان، حسین. 1373؛ بررسی مقایسه‌ای خصوصیات بیولوژیکی، آناتومیکی، فیزیکی و شیمیایی نی در نیزارهای هورالعظیم و تالاب انزلی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران.
کاشانی، پیمان. 1376؛ بررسی مقاومت‌های کاغذ ساخته شده از کاه گندم و کلش برنج به روش سودا. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
مهدوی فیض‌آبادی، سعید. 1373؛ بررسی تولید خمیر کاغذ از کاه گندم به روش حلال آلی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
 Barefoot, A.C.; R.G. Hitchings; E.L. Ellwood; 1964. Wood characteristics and kraft paper properties of four selected loblolly pines. I. Effect of fiber morphology under identical cooking conditions. Tappi J. 47:343-356.
 Bernal-Salazer,S.; T. Terrazas; D. Alvarado; 2004. Impact of air pollution on ring width and tracheid dimensions in Abies religiosa in the Mexico City basin.  IAWA J. 25(2):205-215.
 Boyce, S.B.; M.Kaeiser; 1961. Environmental and genetic variability in the length of fibers of eastern ctttonwood.  Tappi J. 44:364-368.
Broderick,G.;J. Paris;J.L. Valade; J.Wood. 1996. Linking of fiber characteristics and handsheet Properties of a high yield pulp.  Tappi J. 79:161-169.
 Franklin, G.L. 1954. A rapid method of softening wood for anatomical. Analysis. Tropical Woods 88:35-36.
 Goyal,G.C.; J.J. Fisher; M.J. Krohn; R.E. Packwood; J.R. Olson. 1999. Variability in pulping and fiber characteristics of hybrid poplar trees due to their genetic make-up, environmental factors and tree  age.  Tappi J.  82:141-147.
 Hannrup,B. ;O. Danell; I. Ekberg; M. Moell. 2001. Relationship between density and tracheid dimensions in Pinus sylvestris L.   Wood Fiber Sci. 33:173-181.
 Honjo,K.; I. Furukawa; M.H. Sabri; 2005. Radial variation of fiber length increment in Acacia mangium.   IAWA J. 26(3):339-352.
 Hosseiny, E.; D. Anderson. 1999. Effect of fiber length and coarseness on the burst strength of Paper.  Tappi J. 82:202-203.
 Igartua,D.V.; S.E. Monteoliva; M.G. Monterubbianesi; M.S. Villegas. 2003. Basic density and fiber length at breast height of Eucalyptus globules spp. globules for parameter prediction of the whole tree.  IAWA J. 24(2):173-184.
 Kibblewhite, R.P.; R. Evans. 2001. Dimensional relationships among radiata pine wood tracheid and chemical and TMP pulp fibers.  Appita J. 54:297-303.
 Koubaa, A.; R.E. Hernandez; M. Beaudoin; J. Poliquin. 1998. Interclonal, intraclonal and within tree variation in fiber length of poplar hybrid clones.  Wood Fiber Sci. 30:40-47.
 Leal,S.; H. Pereira; M. Grabner; R. Wimmer. 2003. Clonal and site variation of vessels in 7 years old Eucalyptus  globules.  IAWA J. 24:185-195.
 McGovern, J.N.; D.E. Coffelt; A. M. Hueter; N.K. Ahuja; A. Wiedermann. 1987. Cottonstalk In pulp and paper manufacture. Vol. 3. Secondary fibers and non-wood pulping. pp;110-121.               F. Hamilton and B. Leopald eds. Tappi press Atlanta, Ga.
 Monteoliva, S.; G. Senisterra; R. Marlats. 2005.  Variation of wood density and fiber length in six willow clones ( Salix spp.). IAWA J. 26(2): 197-202.
 O’ Neill, P. 1999. Exploring data for relationship between wood, fiber and paper properties. Appita 52:358-362.
 Raymond,C.A.; P. Banham; A.C. Macdomald. 1998. Within tree variation and genetic control of basic density, fiber length and coarseness in Eucalyptus regnans in Tasmania. Appita 51:299-305.
 Via,B.K.; M. Stine; T.F. Shupe; G-L. So; L. Groom. 2004. Genetic improvement of fiber length and coarseness based on paper products performance and material variability: A review. IAWA J. 25(4): 401-414.