نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، بخش تحقیقات علوم چوب و فراورده‌های آن، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
2 دانش‌آموخته کارشناسی صنایع چوب و کاغذ، مؤسسه آموزش عالی ساعی، گرگان، ایران
3 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
چکیده
سابقه و هدف: یکی از جدیترین چالشهای حال حاضر دنیا و ازجمله ایران در بخش صنایع سلولزی، کمبود مواد اولیه است. بنابراین، لزوم یافتن منابع جایگزین با توجه به کاهش سطح جنگلها و کاهش سطح برداشت چوب بیش‌ازپیش احساس میشود. گونه توری (Lagerstroemia spp). یک درختچه زینتی است که دارای واریتههای زیادی بوده و پس از هرس دارای مقدار زیادی پسماند و سرشاخه است که میتوان قابلیت استفاده از آن را در تولید تخته خرده چوب و ... را بررسی کرد. بنابراین شناخت بیومتری و شیمیایی الیاف این گونه، برای بررسی امکان استفاده از آن، بسیار ضروری میباشد
مواد و روش‌ها: در این تحقیق ویژگیهای بیومتری و شیمیایی الیاف در محور طولی و به فواصل 5، 50 و 75 درصد ارتفاع ساقه پس از پوست‌کنی انجام شده است. ویژگیهای شیمیایی شامل درصد سلولز، همی سلولز، لیگنین، مواد استخراجی و خاکستر و شاخص‌های آناتومیکی شامل طول الیاف، قطر الیاف، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره الیاف اندازهگیری شد و براساس آنها شاخص‌های درهم‌رفتگی، رانکل و شاخص انعطاف‌پذیری نیز محاسبه گردید.
نتایج: میانگین طول الیاف 66/0 میلی‌متر، قطر (64/16 میکرون)، قطر حفره سلولی (76/7 میکرون) و ضخامت دیواره سلولی الیاف (78/8 میکرون)، شاخص درهم‌رفتگی (1/40)، شاخص انعطاف‌پذیری (68/46) و شاخص رانکل (3/226) برای گونه توری ((Lagerstroemia spp. اندازهگیری شد. میزان هولوسلولز 3/81%، آلفاسلولز 55/63%، سلولز 15/53%، لیگنین 28/21%، همیسلولز 75/17%، مواد استخراجی محلول در استون و آب گرم به ترتیب 87/5% و 47/2% و خاکستر 54/1% اندازهگیری شد.
نتیجه‌گیری: به‌طورکلی با توجه به نتایج حاصل، الیاف گونههای چوبی و غیرچوبی توری در مقایسه با سایر گونه‌ها میتواند منبع خوبی برای فروردههای سلولزی توصیه شود.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)