شناسایی و ارزیابی معیارهای انتخاب تأمین‌کننده پایدار و تاب‌آور (مورد مطالعه: صنعت مبلمان و دکوراسیون چوبی)

بیات زاده, شهاب; طلایی, حمیدرضا

doi:10.22092/ijwpr.2025.367868.1788

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد رشته مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

² استادیار، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اراک، اراک، ایران

10.22092/ijwpr.2025.367868.1788

چکیده

سابقه و هدف: صنعت چوب، به‌ویژه در بخش‌های مبلمان و دکوراسیون، یکی از صنایع کوچک اما با ظرفیت بالای کارآفرینی است که به دلیل بهره‌برداری غیرمسئولانه، با چالش‌های متعددی در حوزه پایداری و تاب‌آوری مواجه است. هدف این پژوهش شناسایی و اولویت‌بندی معیارهای انتخاب تأمین‌کنندگان پایدار و تاب‌آور در صنعت مبلمان و دکوراسیون ایران است تا از طریق بهبود عملکرد زنجیره تأمین، به کاهش اثرات زیست‌محیطی، افزایش بهره‌وری و تضمین تداوم عرضه منابع کمک کند. این مطالعه در راستای پر کردن شکاف‌های علمی موجود در ارزیابی جامع تأمین‌کنندگان این صنعت طراحی شده است.
مواد و روش‌ها: این پژوهش به‌منظور شناسایی و اولویت‌بندی معیارهای انتخاب تأمین‌کنندگان پایدار و تاب‌آور در صنعت مبلمان و دکوراسیون انجام شده است. روش تحقیق به‌صورت تحلیلی و کاربردی و با رویکرد توصیفی-پیمایشی طراحی شده است. ابتدا با مرور جامع ادبیات پژوهش، معیارهای اولیه مرتبط با انتخاب تأمین‌کنندگان شناسایی شدند. این معیارها در چهار دسته اصلی اقتصادی، زیست‌محیطی، اجتماعی و تاب‌آوری قرار گرفتند و شامل 17 معیار بودند. به‌منظور تأیید معیارهای شناسایی‌شده، از روش دلفی فازی استفاده شد. پرسشنامه‌ای بر اساس معیارهای شناسایی‌شده تهیه و میان 10 نفر از خبرگان صنعت مبلمان و دکوراسیون، شامل مدیران زنجیره تأمین و متخصصان محیط‌زیست، توزیع گردید. انتخاب خبرگان بر اساس تجربه کاری حداقل 15 سال و آشنایی با اصول پایداری و تاب‌آوری انجام شد. پرسشنامه‌ها در دو مرحله تحلیل شدند و به دلیل کاهش اختلاف نظر میان پاسخ‌ها به کمتر از 2/0، مرحله سوم متوقف گردید. برای وزن‌دهی معیارها از روش بهترین-بدترین فازی استفاده شد. این روش با انتخاب مهم‌ترین و کم‌اهمیت‌ترین معیارها و انجام مقایسه‌های زوجی، وزن هر معیار را محاسبه کرد. مدل به‌دست‌آمده با استفاده از نرم‌افزار LINGO حل شد و نتایج نهایی رتبه‌بندی معیارها استخراج گردید. این روش با هدف کاهش خطاهای ذهنی و مدیریت عدم قطعیت در داده‌ها، رویکردی مناسب برای اولویت‌بندی در محیط‌های پیچیده مانند صنعت چوب ارائه کرد.
نتایج: یافته‌ها نشان دادند که معیارهای مرتبط با تاب‌آوری و زیست‌محیطی در مقایسه با معیارهای اقتصادی و اجتماعی اهمیت بالاتری دارند. این اولویت‌بندی نشان‌دهنده نقش کلیدی این دو دسته معیار در مدیریت زنجیره تأمین چوب، به‌ویژه در مقابله با اختلالات و تضمین پایداری منابع طبیعی است. معیارهای بررسی‌شده شامل آگاهی از ریسک، استفاده پایدار از منابع، انعطاف‌پذیری زنجیره تأمین، توانایی بازیابی، کنترل آلودگی، بهره‌وری هزینه، تحویل به‌موقع، ایمنی کارکنان، پاسخ‌گویی، کیفیت، گواهینامه‌های زیست‌محیطی، تأثیر بر جامعه، ثبات مالی، روابط با تأمین‌کننده، موقعیت جغرافیایی، فناوری، و شهرت بودند. معیار آگاهی از ریسک با وزن 171/0 و معیار استفاده پایدار از منابع با وزن 123/0 به‌عنوان مهم‌ترین عوامل شناسایی شدند. معیارهای انعطاف‌پذیری زنجیره تأمین و توانایی بازیابی نیز در رتبه‌های بالاتر قرار گرفتند. در دسته اقتصادی، بهره‌وری هزینه و تحویل به‌موقع وزن بیشتری داشتند. معیارهای اجتماعی مانند ایمنی کارکنان و تأثیر بر جامعه در رتبه‌های پایین‌تری قرار گرفتند. همچنین معیارهای روابط با تأمین‌کننده و شهرت کمترین اهمیت را داشتند. این نتایج نشان‌دهنده تمرکز صنعت چوب بر تاب‌آوری و حفاظت زیست‌محیطی است، درحالی‌که معیارهای اقتصادی و اجتماعی به‌عنوان عوامل حمایتی در اولویت‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان می‌دهد که در صنعتی مانند مبلمان و دکوراسیون، تاب‌آوری و پایداری زیست‌محیطی نقش کلیدی در انتخاب تأمین‌کنندگان ایفا می‌کنند. این پژوهش چارچوبی ارائه داده که می‌تواند به مدیران در ارزیابی جامع تأمین‌کنندگان کمک کند و به تصمیم‌گیری بهینه در راستای تضمین تداوم زنجیره تأمین و کاهش اثرات زیست‌محیطی یاری رساند. پژوهش‌های آتی می‌توانند با بررسی شرایط جهانی و منطقه‌ای معیارها، مدل‌های پویاتری برای ارزیابی ارائه دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مدیریت و اقتصاد چوب

مراجع

-Adeleye, R.A., Oyeyemi, O.P., Asuzu, O.F., Awonuga, K.F. & Bello, B.G., 2024. Advanced analytics in supply chain resilience: a comparative review of African and USA practices. International Journal of Management & Entrepreneurship Research, 6(2), 296–306.

-Afrasiabi, A., Tavana, M. & Di Caprio, D., 2022. An extended hybrid fuzzy multi-criteria decision model for sustainable and resilient supplier selection. Environmental Science and Pollution Research, 29(25), 37291–37314.

-Agarwal, R. & Nishad, A.K., 2024. A Fuzzy Mathematical Modeling for Evaluation and Selection of a Best Sustainable and Resilient Supplier by Using EDAS Technique. Process Integration and Optimization for Sustainability, 8(1), 71–80.

-Ahmed, H., Al Bashar, M., Taher, M.A. & Rahman, M.A., 2024. Innovative Approaches To Sustainable Supply Chain Management In The Manufacturing Industry: A Systematic Literature Review. Global Mainstream Journal of Innovation, Engineering & Emerging Technology, 3(02), 1–13.

-Alipour, M., Hafezi, R., Rani, P., Hafezi, M. & Mardani, A., 2021. A new Pythagorean fuzzy-based decision-making method through entropy measure for fuel cell and hydrogen components supplier selection. Energy, 234, 121208.

-Atadoga, A., Osasona, F., Amoo, O.O., Farayola, O.A., Ayinla, B.S. & Abrahams, T.O., 2024. The role of IT in enhancing supply chain resilience: a global review. International Journal of Management & Entrepreneurship Research, 6(2), 336–351.

-Danacı, M. & Yıldırım, U., 2023. Comprehensive analysis of lifeboat accidents using the Fuzzy Delphi method. Ocean Engineering, 278, 114371.

-Gammelgaard, B. & Nowicka, K., 2024. Next generation supply chain management: the impact of cloud computing. Journal of Enterprise Information Management, 37(4), 1140–1160.

-Ghamari, R., Mahdavi-Mazdeh, M. & Ghannadpour, S.F., 2022. Resilient and sustainable supplier selection via a new framework: a case study from the steel industry. Environment, Development and Sustainability, 1–39.

-Guo, S., & Zhao, H. (2017). Fuzzy best-worst multi-criteria decision-making method and its applications. Knowledge-Based Systems, 121, 23–31.

-Hmouda, A. M.O., Orzes, G. & Sauer, P.C., 2024. Sustainable supply chain management in energy production: A literature review. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 191, 114085.

-Holgado, M., Blome, C., Schleper, M.C. & Subramanian, N., 2024. Brilliance in resilience: operations and supply chain management’s role in achieving a sustainable future. International Journal of Operations & Production Management, 44(5), 877–899.

-Hugos, M.H., 2024. Essentials of supply chain management. John Wiley & Sons.

-Kamarudin, N., Hassan, N.M.H.N., Muhamad, M.M., Talib, O., Kamarudin, H., Wahab, N.A., Ismail, A.S., Borhan, H. H. & Idris, N., 2024. Unveiling Collaborative Trends in Fuzzy Delphi Method (FDM) Research: A Co-Authorship Bibliometrics Study. International Journal of Computational Thinking and Data Science, 2(1), 1–20.

-Kannan, D., Mina, H., Nosrati-Abarghooee, S. & Khosrojerdi, G., 2020. Sustainable circular supplier selection: A novel hybrid approach. Science of the Total Environment, 722, 137936.

-Leong, W.Y., Wong, K.Y. & Wong, W.P., 2022. A new integrated multi-criteria decision-making model for resilient supplier selection. Applied System Innovation, 5(1), 8.

-Majumdar, A., Kaliyan, M. & Agrawal, R., 2023. Selection of resilient suppliers in manufacturing industries post-COVID-19: implications for economic and social sustainability in emerging economies. International Journal of Emerging Markets, 18(10), 3657–3675.

-Moradpour, N., Pourahmad, A., Ziari, K., Hataminejad, H. & Sharifi, A., 2024. Downscaling urban resilience assessment: A spatiotemporal analysis of urban blocks using the fuzzy Delphi method and K-means clustering. Building and Environment, 263, 111898.

-Naghipour, M. S., Rahim, Z. A. & Iqbal, M.S., 2024. A 5G competency model based on the fuzzy Delphi method. Journal of Infrastructure, Policy and Development, 8(10), 6788.

-Navarro, N., Fallas Valverde, P.D., Quesada, H.J. & Madrigal-Sánchez, J., 2020. A Supplier Selection Model for the Wood Fiber Supply Industry. BioResources, 15(1).

-Oriekhoe, O.I., Omotoye, G.B., Oyeyemi, O.P., Tula, S.T., Daraojimba, A.I. & Adefemi, A., 2024. Blockchain in supply chain management: a systematic review: evaluating the implementation, challenges, and future prospects of blockchain technology in supply chains. Engineering Science & Technology Journal, 5(1), 128–151.

-Rahmawati, D.U. & Salimi, N., 2022. Sustainable and resilient supplier selection: the case of an Indonesian coffee supply chain. Journal of Supply Chain Management Science, 3(1–2), 16–36.

-Rejeb, A., Rejeb, K., Keogh, J.G. & Zailani, S., 2022. Barriers to blockchain adoption in the circular economy: a fuzzy Delphi and best-worst approach. Sustainability, 14(6), 3611.

-Rezaei, J., 2015. Best-worst multi-criteria decision-making method. Omega, 53, 49–57.

-Rezaei, J., 2016. Best-worst multi-criteria decision-making method: Some properties and a linear model. Omega, 64, 126–130.

-Sanders, N.R., 2024. Supply chain management: A global perspective. John Wiley & Sons.

-Zhao, P., Ji, S. & Xue, Y., 2023. An integrated approach based on the decision-theoretic rough set for resilient-sustainable supplier selection and order allocation. Kybernetes, 52(3), 774–808.

تحقیقات علوم چوب و کاغذ ایران

شناسایی و ارزیابی معیارهای انتخاب تأمین‌کننده پایدار و تاب‌آور (مورد مطالعه: صنعت مبلمان و دکوراسیون چوبی)

مراجع

مراجع

دوره 40، شماره 1 - شماره پیاپی 90
فروردین 1404
صفحه 1-19

شناسایی و ارزیابی معیارهای انتخاب تأمین‌کننده پایدار و تاب‌آور (مورد مطالعه: صنعت مبلمان و دکوراسیون چوبی)

مراجع

مراجع

دوره 40، شماره 1 - شماره پیاپی 90فروردین 1404صفحه 1-19

دوره 40، شماره 1 - شماره پیاپی 90
فروردین 1404
صفحه 1-19