نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• امیر باقری ¹
• وحید رضا صفدری ²
• امیر لشگری ³
• آژنگ تاج دینی ²

¹ دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد، گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج

² دانشیار گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج

³ استادیار گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج

چکیده

ارمک­ها (ریش­بز) یا افدراها ازجمله گونه­های بومی رویشگاه ایران و تورانی هستند که تاکنون ویژگی­های آناتومیکی و فیزیکی آنها مورد مطالعه قرار نگرفته است. بدین منظور چوب تنه سه گونه ارمک میانه (Ephedra intermedia)، ارمک ریش بز (Ephedra major) و ارمک بیابانی یا ارمک آسیای مرکزی (Ephedra strobilaceae Bge.) از مناطق کویری استان یزد جمع­آوری و ویژگی­های آناتومیکی و فیزیکی آن مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که سه گونه از افدراهای ایران نظیر سایر گونه­های افدراهای جهان از سه جزء آناتومیکی: آوند، تراکئید و فیبر برخوردارند و روی دیواره بعضی از آوندها پونکتواسیون­های بزرگ شبیه پونکتواسیون­های تراکئیدی وجود دارد که حد واسط بودن بازدانگان و نهاندانگان که توسط دیگر محققان پیشنهاد شده است را قوت می­بخشد. از مهمترین ویژگی­های آناتومیکی افدراهای ایران می­توان به دوایر رویشی واضح و دندانه‌دار، اشعه­های چوبی بلند و بسیار ناهمگن و دریچه­‌های آوندی مشبک آنها اشاره کرد. البته بین سه گونه از افدراهای ایران تفاوت آناتومیکی که موجب شود تا سه گونه از یکدیگر مورد شناسایی قرار گیرند مشاهده شد. میانگین ویژگی‌های فیزیکی (دانسیته‌های خشک و تر، هم‌کشیدگی‌ و واکشیدگی) چوب افدراهای با یکدیگر تفاوت معنی‌داری نداشته ولی میانگین هم‌کشیدگی و واکشیدگی در جهت شعاعی نسبت به جهت مماسی بیشتر بود.

کلیدواژه‌ها

• افدراها
• ویژگی¬های آناتومیکی
• ویژگی‌های فیزیکی
• پونکتواسیون