حفاظت و اصلاح چوب
مصطفی ملکی گلندوز؛ علی بیات کشکولی؛ هادی غلامیان؛ محمود رضا حسینی طباطبایی؛ سعید رضا فرخ پیام
چکیده
سابقه و هدف: نخل خرما، یکی از منابع مهم مواد لیگنوسلولزی در ایران است. ساختار چوب نخل خرما از گیاهان تکلپهای و بسیار متمایز از چوب درختان دولپهای است. این ماده اولیه نیاز به مطالعه داشت، ازاینرو با رویکرد اصلاح نخل خرما دوستدار محیطزیست و رفتار برخی ویژگیهای مکانیکی برای کاربرد در صنعت چوب و مبلمان تحقیق انجام شد. مواد ...
بیشتر
سابقه و هدف: نخل خرما، یکی از منابع مهم مواد لیگنوسلولزی در ایران است. ساختار چوب نخل خرما از گیاهان تکلپهای و بسیار متمایز از چوب درختان دولپهای است. این ماده اولیه نیاز به مطالعه داشت، ازاینرو با رویکرد اصلاح نخل خرما دوستدار محیطزیست و رفتار برخی ویژگیهای مکانیکی برای کاربرد در صنعت چوب و مبلمان تحقیق انجام شد. مواد و روشها: چهار نفر نخل خرما از استان سیستان و بلوچستان در شهر زابل تهیه شد. تنهها در امتداد تنه به چهار قسمت دو متری برای سبکی و سهولت جابجایی در کارگاه برش چوب دانشکده منابع طبیعی دانشگاه زابل قطعزنی شد. نمونههای آزمونی از موقعیتهای مختلف در امتداد مقاطع عرضی و در ارتفاعات مختلف درون تنه تهیه گردید. نمونههای مذکور برای آزمون مکانیکی و اصلاح حرارتی تهیه و آماده شد. برای تعیین خواص مکانیکی قبل از اصلاح، آزمونهای مقاومت کشش موازی بستههای آوندی، مقاومت کشش عمود بر بستههای آوندی، مقاومت برشی موازی بستههای آوندی و مقاومت فشار موازی بستههای آوندی انجام شد. نمونههای آزمونی برای تیمار حرارتی در محفظه حرارتی (آون) در 11 دمای متفاوت (120 تا°C ۲۱۰) با حفظ دمای ثابت به مدت 2 ساعت و زمان یکسان اصلاح شد. رفتار برخی ویژگیها ازجمله مقاومت خمشی، مدول الاستیسیته، زبریسنج و آزمون مقاومت به پیچ و میخ بعد و قبل از عملیات اصلاح حرارتی برای قابلیت در صنعت مبلمان آزمایش شد. تجزیهوتحلیل واریانس تیمار حرارتی در دماهای مختلف انجام شد. نتایج: نتایج نشان داد میانگین خواص مکانیکی قبل از اصلاح، آزمونهای مقاومت کششی موازی بستههای آوندی، مقاومت کششی عمود بر بستههای آوندی، مقاومت برشی موازی بستههای آوندی و مقاومت فشار بر موازی بستههای آوندی به ترتیب با میانگین 07/85، 31/1، 58/3 و 79/19 ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ تعیین شد. در عملیات اصلاح، دود روشن و بوی بسیار معطر با رایحه خوشبو در آزمایشگاه پخش شد. این پدیده یکی از علائم تغییرات خواص نخل خرما بعد از اصلاح بود. همچنین رفتار برخی ویژگیها ازجمله مقاومت خمشی (MOR) نمونههای اصلاحنشده و اصلاحشده نخل خرما، به ترتیب با میانگین 109/39 و 719/70 ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ثبت شد. بالاترین عدد میانگین مدول الاستیسیته (MOE) به ترتیب برابر با 38/ 2356 و 57/2677 ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ شد. فرایند اصلاح در دماهای مختلف نشان داد، در محدوده دمایی oC160 افزایش MOR و افزایش MOE رخ داده است. ولی با افزایش دمای تیمار حرارتی در نمونههای بعدی مقدار MOR و MOE کاهش نشان داد. در تیمار oC210 نمونهها تقریباً حالت سوختگی سطحی داشت. همچنین آزمون مقاومت به پیچ نسبت به میخ بعد از اصلاح افزایش مقاومت نشان داد. نتایج آزمون زبریسنج بعد از اصلاح، در محدوده دمایی oC150 و 160 شاهد میزان تغییرات سطوح کم و نرمی ایجاد کرده بود. نتیجهگیری: با اشاره به این تحقیق سرآغاز ورود به ایجاد دانش اساسی برای اصلاح حرارتی چوب نخل خرما است. بهطورکلی، راههای امیدوارکنندهای برای تطبیق ویژگیهای این ماده لیگنوسلولزی برای مطابقت با کاربردهای مختلف و درعینحال حفظ طبیعت تجدیدپذیر و سازگار با محیطزیست آن ارائه میدهد. استقبال از این پیشرفتها ممکن است راه را برای توسعه این مواد نوآورانه و پایدار در سالهای آینده در صنعت چوب، مبلمان و پوششهای داخلی منزل هموار نماید.
حفاظت و اصلاح چوب
سیده معصومه زمانی؛ رضا حاجی حسنی؛ کامیار صالحی
چکیده
این تحقیق با هدف ارزیابی عملکرد قارچ عامل پوسیدگی قهوهای (Coniophora puteana) روی برخی خواص فیزیکی و مکانیکی و نیز مقاومت بیولوژیکی چوب زبان گنجشک (Fraxinus Sp.) و نوئل (Picea Sp.) اصلاح حرارتی شده، صورت پذیرفت. گونههای چوبی مورد نظر تحت دمای 212 درجه سانتیگراد و برای مدت زمان 3 ساعت تحت تیمار حرارتی قرار داده شدند. نمونههای تیمار شده با فرایند حرارتی ...
بیشتر
این تحقیق با هدف ارزیابی عملکرد قارچ عامل پوسیدگی قهوهای (Coniophora puteana) روی برخی خواص فیزیکی و مکانیکی و نیز مقاومت بیولوژیکی چوب زبان گنجشک (Fraxinus Sp.) و نوئل (Picea Sp.) اصلاح حرارتی شده، صورت پذیرفت. گونههای چوبی مورد نظر تحت دمای 212 درجه سانتیگراد و برای مدت زمان 3 ساعت تحت تیمار حرارتی قرار داده شدند. نمونههای تیمار شده با فرایند حرارتی همراه با نمونههای شاهد بر اساس استاندارد EN 313 در معرض قارچ عامل پوسیدگی قهوهای قرار داده شدند و سپس، عملکرد عامل مخرب قارچی و تاثیر آن بر خواص فیزیکی و مکانیکی نمونهها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که در هر دو گونه چوبی زبان گنجشک و نوئل، اثرگذاری قارچ عامل پوسیدگی قهوهای بر روی نمونههای شاهد بیشتر از نمونههای تیمار شده با فرایند حرارتی بوده است و سبب تخریب و کاهش وزن بیشتری در این نمونهها گردیده است. همچنین ویژگیهای دانسیته، مقاومت به ضربه و مقاومت فشاری موازی الیاف در نمونههای حرارتدهی شده در معرض قارچ عامل پوسیدگی قهوهای بیشتر از نمونههای حرارتدهی شده بدون مجاورت با این قارچ بودند. نتایج ارزیابی آنزیم لاکاز تولید شده توسط قارچ عامل پوسیدگی قهوهای در هر دو گونه چوبی نیز نشان داد که تاثیر این آنزیم در نمونههای حرارت دهی شده هر دو گونه چوبی مورد نظر کمتر از نمونههای شاهد بود. بر اساس نتایج بدست آمده میتوان گفت که تیمار حرارتی میتواند سبب بهبود مقاومت بیولوژیکی، کاهش برخی خواص فیزیکی و مکانیکی و نیز پایداری بیشتر این ویژگیها در مقابل اثرگذاری قارچ عامل پوسیدگی قهوهای در هر دو گونه چوبی زبانگنجشک و نوئل گردد.
