سعید مهدوی؛ مسعود رضا حبیبی
چکیده
سورگم دانه‌ای ازجمله غلاتی است که با توجه به مقدار قابل توجه پسماند آن پس از برداشت دانه، می‌تواند برای تولید خمیرکاغذ مورد توجه قرار گیرد. این مطالعه نشان داد که بین میانگین ابعاد الیاف و ضرایب کاغذسازی دو رقم سورگم (سپیده و کیمیا) اختلاف معنی‌داری وجود ندارد. میانگین طول، قطر، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره الیاف هر دو رقم به‌ترتیب ...
بیشتر
سورگم دانه‌ای ازجمله غلاتی است که با توجه به مقدار قابل توجه پسماند آن پس از برداشت دانه، می‌تواند برای تولید خمیرکاغذ مورد توجه قرار گیرد. این مطالعه نشان داد که بین میانگین ابعاد الیاف و ضرایب کاغذسازی دو رقم سورگم (سپیده و کیمیا) اختلاف معنی‌داری وجود ندارد. میانگین طول، قطر، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره الیاف هر دو رقم به‌ترتیب 19/1 میلیمتر، 20/23، 34/15 و 93/3 میکرومتر بهدست آمد. بین ترکیب شیمیایی دو رقم سورگم بجز لیگنین، اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 95% وجود دارد. میانگین هولوسلولز، آلفاسلولز، لیگنین، مواد استخراجی و خاکستر هر دو رقم به‌ترتیب 13/62، 71/37، 05/21، 58/9 و 97/6 درصد تعیین شد. ارزیابی پخت ساقه دو رقم سورگم نشان داد که لیگنینزدایی رقم سپیده کمی مشکلتر است، ولی مقاومت‌های کاغذ دستساز آن نیز زیادتر است. بیشترین بازده بعد از الک (19/33 درصد) با استفاده از 12% هیدروکسید سدیم، دمای 170 درجه سانتیگراد و زمان 75 دقیقه از ساقه رقم سپیده حاصل شد. بهمنظور جبران کمبود ماده اولیه در صنایع کاغذ کشور، پیشنهاد میشود خمیرکاغذ سورگم به صورت ترکیبی با خمیرکاغذهای بکر تولید شده در کشور مورد استفاده قرار گیرد.
سعید مهدوی؛ مسعود رضا حبیبی
چکیده
صنایع کاغذسازی در دهه‌های گذشته با کمبود ماده اولیه سلولزی مواجه بوده است. با توجه به سابقه کشت کنف در ایران، کنف به‌عنوان یک گیاه سریع‌الرشد از قابلیت خوبی برای جبران کمبود چوب برخوردار می‌باشد. ساقه کنف از رقم 432 کشت شده در ایستگاه تحقیقات پنبه ورامین تهیه شد. مقدار ساقه هوا خشک این رقم کنف در حدود 5/10 تن در هکتار اندازه‌گیری ...
بیشتر
صنایع کاغذسازی در دهه‌های گذشته با کمبود ماده اولیه سلولزی مواجه بوده است. با توجه به سابقه کشت کنف در ایران، کنف به‌عنوان یک گیاه سریع‌الرشد از قابلیت خوبی برای جبران کمبود چوب برخوردار می‌باشد. ساقه کنف از رقم 432 کشت شده در ایستگاه تحقیقات پنبه ورامین تهیه شد. مقدار ساقه هوا خشک این رقم کنف در حدود 5/10 تن در هکتار اندازه‌گیری گردید. خمیرکاغذ سودا از مغز، پوست و اختلاط آنها به‌ترتیب با سه نسبت وزنی 50 به 50، 40 به 60 و 30 به 70 درصد انجام شد. برای لیگنینزدایی از فاکتورH در حدود 800 و با استفاده از شرایط پخت شامل زمان پخت 30 دقیقه، هیدروکسید سدیم 18 درصد، دمای پخت °C 175 و نسبت 5 به 1 مایع پخت به ماده سلولزی استفاده شد. در شرایط مشابه پخت، خمیرکاغذ تهیه شده از مخلوط پوست و مغز کنف، دارای بازده و عدد کاپایی بین خمیرکاغذ تهیه شده از پوست و مغز به تنهایی بود. با افزایش درصد پوست، عدد کاپای خمیرکاغذ کاهش و تعداد دور کوبیدن برای دستیابی به درجه روانی معینی افزایش یافت. ویژگیهای کاغذ دستساز شامل ضخامت، طول پارهشدن، مقاومت به ترکیدن و بهویژه مقاومت به پارهشدن با افزایش نسبت پوست افزایش یافت.
خمیر کاغذ و کاغذ
احمد جهان لتیباری؛ فرداد گلبابائی؛ امیر زیادزاده؛ مجید فرضی؛ آراد وزیریان
چکیده
در بررسی ویژگیهای کاربردی ساقه ذرت دانه‌ای، پراکندگی اندازه طول، قطر و قطر حفره سلولی الیاف ساقه ذرت دانه‌ای رقم 704 اندازه‌گیری شده است. پنج ساقه به طور اتفاقی از مزرعه تهیه شده و بعد از جدا کردن برگها، بندها و بین بندها جدا شده و پس از آن جداسازی مغز نمونه‌ها انجام گرفته است. طول، قطر و قطر حفره سلولی الیاف نمونه‌های بدون مغز به تفکیک ...
بیشتر
در بررسی ویژگیهای کاربردی ساقه ذرت دانه‌ای، پراکندگی اندازه طول، قطر و قطر حفره سلولی الیاف ساقه ذرت دانه‌ای رقم 704 اندازه‌گیری شده است. پنج ساقه به طور اتفاقی از مزرعه تهیه شده و بعد از جدا کردن برگها، بندها و بین بندها جدا شده و پس از آن جداسازی مغز نمونه‌ها انجام گرفته است. طول، قطر و قطر حفره سلولی الیاف نمونه‌های بدون مغز به تفکیک بین بندها و بندها توسط میکروسکوپ پروژکتور‌دار اندازه‌گیری شده است. هر ساقه دارای 10 بند بوده است. نتایج اندازه‌گیری بر روی 3000 رشته الیاف به شرح زیر است.
میانگین طول الیاف بین بندها و بندها بترتیب 004/1 میلیمتر و 802/0 میلیمتر اندازه‌گیری شده است. بعلاوه بین میانگین طول الیاف در ارتفاع‌های مختلف ساقه، بین ساقه‌ها و بندها و بین بندها اختلاف معنی‌داری در سطح 99% مشاهده شده است. منحنی‌های پراکندگی اندازه طول الیاف بین بندها، بندها و کل الیاف به شکل سهمی بوده و نقطه حداکثر منحنی‌ها در یک مقدار یکسان قرار دارد.
میانگین قطر الیاف بین بندها و بندها بترتیب 8/16 میکرون و 1/20 میکرون تعیین شده است. بین میانگین‌های قطر الیاف در ارتفاع‌های مختلف، ساقه‌ها و بند و بین بند نیز اختلاف معنی‌داری در سطح 99% مشاهده شده است. میانگین قطر حفره سلولی حفره الیاف بین بندها و بندها نیز بترتیب 42/9 میکرون و 7/12 محاسبه شده است که بین این مقادیر اختلاف معنی داری در سطح 99% وجود دارد. منحنی‌های پراکندگی اندازه قطر و قطر حفره الیاف نیز به شکل سهمی و قرینه بوده، اما نقطه حداکثر منحنی‌های پراکنش در یک مقدار یکسان نبوده، بلکه نقطه حداکثر الیاف بندها در مقدار بزرگتری قرار دارد. نتایج نشان می‌دهد که ساقه ذرت از نظر ویژگیهای الیاف در حد قابل رقابت با چوب پهن‌برگان و سایر پسماندهای کشاورزی قرار دارد، اما فقط قابل استفاده در تولید خمیر کاغذ با کیفیت پایین‌تر، نظیر کاغذ فلوتینگ می‌باشد.
شیمی چوب
سعید مهدوی؛ مسعود رضا حبیبی؛ عباس فخریان روغنی؛ کامیار صالحی
چکیده
در ایران، توسعه سریع کشت کلزا با توجه به سیاست وزارت جهاد کشاورزی برای تأمین روغن خوراکی کشور در حال انجام است. کمبود شدید مواد لیگنوسلولزی از یک طرف و میزان رو به افزایش پسماند سلولزی کلزا در کشور از طرف دیگر، لزوم این بررسی را ایجاب نموده است. با توجه به آزمایشهای اولیه سازگاری و بازده تولید بذر ارقام مختلف کلزا در استان مازندران، ...
بیشتر
در ایران، توسعه سریع کشت کلزا با توجه به سیاست وزارت جهاد کشاورزی برای تأمین روغن خوراکی کشور در حال انجام است. کمبود شدید مواد لیگنوسلولزی از یک طرف و میزان رو به افزایش پسماند سلولزی کلزا در کشور از طرف دیگر، لزوم این بررسی را ایجاب نموده است. با توجه به آزمایشهای اولیه سازگاری و بازده تولید بذر ارقام مختلف کلزا در استان مازندران، دو رقم هایولا 401 وPF برای این بررسی انتخاب شده و ابعاد الیاف شامل طول و قطر فیبر، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی، جرم مخصوص خشک و بحرانی و نیز مقادیر ترکیب شیمیایی تشکیل دهنده الیاف اندازه‌گیری شدند. نتایج بدست آمده حکایت از این است که از هر هکتار زمین کشت شده کلزا، حداقل 4 تن ساقه خشک برجای میماند. دو رقم مورد بررسی از نظر قطر الیاف، قطر حفره سلولی، خاکستر و مواد استخراجی با هم اختلاف معنی‌داری دارند. ساقه کلزا به عنوان یک ماده لیگنوسلولزی مورد استفاده برای کاغذسازی از نظر پنج ویژگی شامل ارزیابی گیاه شناختی، ابعاد الیاف، بازده جداسازی الیاف، ترکیب شیمیایی و ویژگیهای ظاهری، ارزش 10 را کسب میکند که این امر انجام مطالعات بیشتر را برای اظهارنظر قطعی ضروری می سازد.
فیزیک و آناتومی
مسعود رضا حبیبی؛ عبدالرحمن حسین زاده؛ احمد جهان لتیباری؛ حسین فامیلیان؛ حسین حسینخانی
چکیده
این تحقیق بر روی گردبینه کاج الداریکا صورت گرفت. ابتدا میانگین رویش سالیانه و درصد پوست آن تعیین شد. سپس ابعاد الیاف آن اندازه گیری گردید. میانگین رویش سالیانه گونه فوق 4.95 میلیمتر و درصد پوست آن 12.15 تعیین گردید. میانگین طول فیبر، قطر فیبر، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی به ترتیب 2.26 میلیمتر، 39.39 میکرون، 29.53میکرون ...
بیشتر
این تحقیق بر روی گردبینه کاج الداریکا صورت گرفت. ابتدا میانگین رویش سالیانه و درصد پوست آن تعیین شد. سپس ابعاد الیاف آن اندازه گیری گردید. میانگین رویش سالیانه گونه فوق 4.95 میلیمتر و درصد پوست آن 12.15 تعیین گردید. میانگین طول فیبر، قطر فیبر، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی به ترتیب 2.26 میلیمتر، 39.39 میکرون، 29.53میکرون و 5.28 میکرون اندازه گیری شد. ضریب درهم رفتگی 58.59، ضریب مقاومت مقاومت به پارگی 36.24 درصد و ضریب انعطاف پذیری 18.12 درصد برای گونه مزبور تعیین شد.با بررسی روند تغییرات طول الیاف چوب بهاره و تابستانه با افزایش ارتفاع از سطح زمین مشخص شد که طول الیاف با افزایش ارتفاع افزایش یافت و همچنین ویژگی فوق از مغز درخت تا دایره رویش دهم، افزایش یافته و از دایره دهم رویش به سمت پوست کاهش می یابد. میانگین ضخامت دیواره سلولی چوب بهاره و تابستانه با افزایش ارتفاع (تا 2 متر) کاهش و پس از آن با افزایش ارتفاع (تا 5 متر) افزایش یافته به حداکثر می رسد. تغییرات میانگین ضخامت دیواره سلولی چوب بهاره و تابستانه در اثر فاصله از مغز به سمت پوست نشان می دهد که ضخامت دیواره سلولی از دایره رویش 5 تا 15 (از مغز سمت پوست) کاهش یافته است.
خمیر کاغذ و کاغذ
عباس فخریان روغنی؛ عبدالرحمن حسین زاده؛ فرداد گلبابائی
چکیده
ین تحقیق به منظور بررسی ویژگیهای خمیر کاغذ چوب گونه اکالیپتوس میکروتکا منطقه دهنوی نورآباد ممسنی استان فارس انجام گرفته است.بمنظور تهیه خمیر کاغذ از چوب اکالیپتوس میکروتکا، از روش شیمیایی کرافت و روش نیمه شیمیایی سولفیت خنثی استفاده شد.در روش پخت کرافت با ثابت نگهداشتن میزان سولفیدیته و درجه حرارت پخت به مقدار 25 درصد و 160 درجه سلسیوس، ...
بیشتر
ین تحقیق به منظور بررسی ویژگیهای خمیر کاغذ چوب گونه اکالیپتوس میکروتکا منطقه دهنوی نورآباد ممسنی استان فارس انجام گرفته است.بمنظور تهیه خمیر کاغذ از چوب اکالیپتوس میکروتکا، از روش شیمیایی کرافت و روش نیمه شیمیایی سولفیت خنثی استفاده شد.در روش پخت کرافت با ثابت نگهداشتن میزان سولفیدیته و درجه حرارت پخت به مقدار 25 درصد و 160 درجه سلسیوس، بازده خمیر کاغذها در قلیائیت موثر بین 10 تا 18 درصد بین حداقل 36.43 درصد تا حداکثر 53.25 درصد و عدد کاپای آنها از 21.68 الی 87.42 و در روش سولفیت خنثی (N.S.S.C) با در نظر گرفتن میزان سولفیت سدیم از 10 الی 14 درصد، بیکربنات سدیم از 4 تا 8 درصد و زمان پخت 30 و 45 دقیقه، بازده خمیر کاغذها بین 70.91 الی 64.59 درصد و عدد کاپای آنها بین 130.6-189.5 بدست آمده است. به منظور تهیه کاغذ دست ساز، خمیر کاغذها تا رسیدن به درجه روانی 435 میلی لیتر (C.S.F) پالایش شدند. از خمیر کاغذهای پالایش شده کاغذ دست ساز تهیه می کنیم. اندیس ترکیدن، اندیس پارگی و طول پاره شدن کاغذهای دست ساز کرافت به ترتیب بطور متوسط بین Kgm2/g 3.964-4.840، Nm2/g 8.242-11.014 5.364-6.942 کیلومتر و اندیس ترکیدن، اندیس پارگی و طول پاره شدن خمیر و کاغذهای N.S.S.C بین KPam2/g 1.722-2.890، Nm2/g 7.460-8.262 4.11-5.140 کیلومتر بدست آمده است.
عبدالرحمن حسین زاده؛ حبیب الله عربتبار؛ فرداد گلبابائی؛ حسین فامیلیان؛ نیرالسادات صداریی؛ مسعود رضا حبیبی
چکیده
در این تحقیق خواص فیزیکی، آناتومیکی، مکانیکی و شیمیایی چوب گونه E. steriaticalyx مورد بررسی قرار گرفت. جرم ویژه نسبی خشک چوب درون و چوب برون این گونه به ترتیب 0.958 و 0.911 و میانگین وزن جرم ویژه نسبی خشک چوب این گونه 0.935 تعیین شد.میانگین طول الیاف، قطر الیاف، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی به ترتیب 0.881 میلیمتر، 16.063 میکرون،4.465 میکرون ...
بیشتر
در این تحقیق خواص فیزیکی، آناتومیکی، مکانیکی و شیمیایی چوب گونه E. steriaticalyx مورد بررسی قرار گرفت. جرم ویژه نسبی خشک چوب درون و چوب برون این گونه به ترتیب 0.958 و 0.911 و میانگین وزن جرم ویژه نسبی خشک چوب این گونه 0.935 تعیین شد.میانگین طول الیاف، قطر الیاف، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی به ترتیب 0.881 میلیمتر، 16.063 میکرون،4.465 میکرون و 5.789 میکرون تعیین شد. طول الیاف، با افزایش فاصله از مغز به طرف پوست افزایش یافته، بدین صورت که طول الیاف چوب برون بیش از چوب درون است.مقدار سلولز چوب درون و چوب برون به ترتیب 46.74 و 47.39 درصد و میانگین آن 47.07 درصد تعیین شد. مقدار لیگنین چوب درون و چوب برون به ترتیب 23.76 و 23.3 و میانگین آن 23.01 درصد تعیین شد. مقدار مواد استخراجی چوب درون و چوب برون به ترتیب 6.38 و 3.48 و میانگین آن 4.88 درصد و مقدار خاکستر چوب درون و چوب برون به ترتیب 0.56 و 0.55و میانگین آن 0.555 بدست آمد.میانگین مدول گسیختگی و مدول الاستیسته خمشی در دو حالت خشک و تر به ترتیب 92.44 و 11022 مگاپاسکال و میانگین مقاومت به فشار در جهت موازی الیاف در حداکثر بار 53.84 مگاپاسکال و همچنین در جهت عمود بر الیاف 4 مگاپاسکال و میانگین مقاومت به فشار در جهت 4 مگاپاسکال تعیین شد. میانگین مقاومت به شکافخوری 0.844 KN/cm، میانگین مقاومت به سختی (در دو حالت تر و خشک) در جهات جانبی و انتهایی به ترتیب 9.41 و 10.23 کیلونیوتن تعیین شد. میانگین مقاومت به برش موازی الیاف 14.22 مگاپاسکال و میانگین مقاومت به ضربه نیز 33.38 J اندازه گیری شده است.
شیمی چوب
عبدالرحمن حسین زاده؛ عباس فخریان روغنی؛ فرداد گلبابائی؛ نیر السادات صداریی
چکیده
در این تحقیق خواص مکانیکی، آناتومیکی و شیمیایی چوب 8 اصله درخت اکالیپتوس کاملدولنسیس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که میانگین جرم ویژه نسبی درون چوب و برون چوب این گونه بطور متوسط بترتیب 0.849 و 0.736 می باشد.میانگین طول الیاف، قطر الیاف، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی چوب این 8 اصله درخت بطور متوسط و بترتیب 0.975 میلی ...
بیشتر
در این تحقیق خواص مکانیکی، آناتومیکی و شیمیایی چوب 8 اصله درخت اکالیپتوس کاملدولنسیس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که میانگین جرم ویژه نسبی درون چوب و برون چوب این گونه بطور متوسط بترتیب 0.849 و 0.736 می باشد.میانگین طول الیاف، قطر الیاف، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی چوب این 8 اصله درخت بطور متوسط و بترتیب 0.975 میلی متر و 14.67، 4.77، 4.91 میکرون برای درون چوب و 1.098 میلی متر و 16.10، 4.799 و 5.66 میکرون برای برون چوب بدست آمده است و بین میانگین طول الیاف درون چوب و برون چوب در سطح 5 درصد اختلاف معنی داری وجود دارد.سلولز درون چوب و برون چوب درختان مورد مطالعه بطور متوسط 47.5 درصد و 47.86 درصد و میزان لیگنین آنها بطور متوسط 29.92 درصد و 29.76 درصد به ترتیب برای درون چوب و برون چوب، و همچنین متوسط میزان مواد استخراجی درون چوب و برون چوب 14.19 و 3.94 درصد و میزان خاکستر آنها به طور متوسط 0.42 درصد برای درون چوب و 0.43 درصد برای برون چوب بدست آمد. مقاومت خمش استاتیکی این گونه در حد الاستیک در دو حالت تر و خشک بترتیب 47 و 70.61 مگاپاسکال و مقاومت به فشار آنها در میزان حد الاستیک در حالت تر 27.93 و در حالت خشک 47.52 مگاپاسکال اندازه گیری شد.مقاومت به کشش در میزان حداکثر بار و تغییر طول آنها در همین میزان بار حالت تر بترتیب 3.805 مگاپاسکال و 1.65 میلی متر و در حالت خشک 6.579 مگاپاسکال و 1.061 میلیمتر اندازه گیری شد.میزان بار جهت خروج واحد طول نفوذ میخ به طول 3.2 سانتی متر در جهات جانبی و انتهایی در حالت تر بترتیب 0.4177 و 0.22963 کیلونیوتن و در حالت خشک 0.7292 و 0.6862 کیلونیوتن اندازه گیری گردید.
خمیر کاغذ و کاغذ
عبدالرحمن حسین زاده؛ عباس فخریان روغنی؛ امیر نوربخش؛ فرداد گلبابائی
چکیده
در این تحقیق ویژگی های آناتومیکی، شیمیایی و خمیر کاغذ چوب در دو گونه ممرز و انجیلی مورد مطالعه قرار گرفته است. میانگین طول الیاف چوب گونه ممرز 1.4 میلیمتر و میانگین قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره الیاف آن به ترتیب 18 میکرون و 3.37 میکرون اندازه گیری شده است. میانگین طول الیاف، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره الیاف چوب گونه انجیلی به ترتیب 1.35 ...
بیشتر
در این تحقیق ویژگی های آناتومیکی، شیمیایی و خمیر کاغذ چوب در دو گونه ممرز و انجیلی مورد مطالعه قرار گرفته است. میانگین طول الیاف چوب گونه ممرز 1.4 میلیمتر و میانگین قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره الیاف آن به ترتیب 18 میکرون و 3.37 میکرون اندازه گیری شده است. میانگین طول الیاف، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره الیاف چوب گونه انجیلی به ترتیب 1.35 میلیمتر، 17.3 و 3.48 میکرون بدست آمده است. میزان سلولز چوب گونه ممرز به طور متوسط 48.5 درصد و لیگنین آن 17.5 درصد و میانگین سلولز و لیگنین چوب انجیلی به ترتیب 46.1 درصد و 21.5 درصد اندازه گیری شده است.نتایج این تحقیق نشان می دهد که در اثر افزایش قلیاییت فعال بازده خمیر کاغذ و عدد کاپا نیز کاهش می یابد. بازده خمیر کاغذ ممرز در قلیاییت فعال 14 درصد 49.6 و در 20 درصد 43.94 درصد و بازده خمیر کاغذ چوب انجیلی در قلیاییت فعال 14 درصد 43.04 درصد و در 20 درصد 37.79 درصد شده است.
